Alles over profielkeuze!

Zit je in de tweede klas van het vmbo of in de derde klas van de havo of het vwo? Dan moet je aan het einde van het jaar een profiel kiezen. Het gekozen profiel bereid je voor op een vervolgopleiding op het mbo, het hbo of de universiteit. In het schooljaar na je profielkeuze ga je aan de slag met jouw profielvakken. Uiteindelijk doe je eindexamen in deze vakken.

Wanneer start je met het maken van jouw profielkeuze? En welke gevolgen heeft jouw keuze op bijvoorbeeld doorstromen van vmbo naar havo? Wij hebben in dit artikel alle informatie op een rij gezet.

Onderaan dit artikel vind je alle informatie over de verschillende profielen en de vakken die erbij horen. Direct naar:

• De profielen voor vmbo-bb-kb-gl
• De profielen voor vmbo-tl en mavo
• De profielen voor havo, vwo en gymnasium

Start in groep 8!

Het profiel dat je kiest is belangrijk voor je vervolgopleiding en wat je later voor beroep gaat uitoefenen. In groep 8 van de basisschool lijkt dit allemaal nog heel ver weg. Toch speelt jouw profielkeuze dan al een grote rol. Dit is immers de periode dat jij en je ouders open dagen van  middelbare scholen gaan bezoeken. Niet alle middelbare scholen bieden dezelfde keuzevakken en vaak ook niet alle vmbo-profielen. Het is daarom een goed idee om daar naar te informeren.

Hugo, student hbo Technische natuurkunde: “Op de basisschool was ik al stukken beter in rekenen dan in taal en lezen. Niet voor niets koos ik daarom op de havo voor het profiel Natuur & Techniek. Tot mijn verbazing kwam ik er echter in de derde klas achter dat mijn middelbare school alleen maar het keuzevak Biologie aanbood. Er viel dus niets te kiezen voor mij. Ik had graag Wiskunde D of Informatica gedaan maar nu zat ik verplicht vast aan het ‘talige’ Biologie. Als ik dit eerder had geweten, was ik niet naar deze middelbare school gegaan. Overigens heb ik met Biologie nu wel een havo-diploma met het profiel Natuur & Techniek én Natuur & Gezondheid.”

Check de school

Via de SchoolWijzer kun je bekijken of het vmbo van jouw keuze een profiel aanbiedt dat je graag zou willen volgen. Vul je postcode of woonplaats in en filter de resultaten door het gewenste profiel aan te vinken. Ook vmbo-scholen zijn niet verplicht alle beroepsgerichte keuzevakken aan te bieden. Vraag ernaar op de open dagen!

Doorstromen naar de havo

Overweeg je om door te stromen van het vmbo naar de havo? Dan is dat nog een reden om goed na te denken over je profielkeuze. Voor de doorstroom van vmbo naar havo geldt een extra vak als doorstroomvoorwaarde. Als je hieraan voldoet, dan geldt het wettelijke doorstroomrecht. Wanneer je hier niet aan voldoet, kunnen scholen andere eisen aan je stellen. Bijvoorbeeld dat je een positief advies hebt van vakdocenten of dat je gemiddeld een 6,8 moet staan voor de verplichte vakken. De beslissing voor een extra vak hoef je niet te nemen voor het derde jaar. Het kan later ook nog. Besef wel dat je dan in korte tijd alle stof moet gaan inhalen.

Doorstromen naar het vwo

Voor scholieren die willen doorstromen van de havo naar het vwo gelden geen voorwaarden. Een vwo-profiel bevat echter ook één vak meer dan een havo-profiel en het vwo kent de verplichting om naast Engels een tweede moderne vreemde taal in het gemeenschappelijk deel te volgen. Leerlingen die doorstromen, zullen dus na hun examen een extra vak moeten kiezen. Vaak zal dit gaan om Frans of Duits.

Mocht een leerling op de havo al Frans of Duits in het profieldeel of in de vrije ruimte gevolgd hebben, zal dit vak verplaatst worden naar het gemeenschappelijk deel. Deze leerlingen moeten dan in het profieldeel of in de vrije ruimte een nieuw vak kiezen. Het oppakken van een nieuw vak vergt de nodige voorbereiding in de weken na het centraal examen en/of in de zomervakantie. Natuurlijk kan er ook al in de loop van 5 havo mee gestart worden.

Lastig kiezen? Tips!

Ouders en vrienden zijn de grootste influencers als het gaat om profielkeuze. Het is echter belangrijk dat je iets kiest wat past bij jouw talenten en interesses. Best lastig natuurlijk. Tips om tot een goede keuze te komen zijn:

• Wanneer je een idee hebt over wat je wilt studeren, wordt de profielkeuze gemakkelijker. Zoek daarom eens naar informatie over studies op het internet of doe alvast deze studiekeuzetest op jouw niveau of ga aan de slag met de studiekeuzespellen van Prapp.
• Het ligt voor de hand om te kiezen voor vakken waar je goede cijfers voor haalt. Bedenk wel dat het ook belangrijk is dat het vakken zijn die je leuk vindt. Wanneer je gemotiveerd bent, volgen betere cijfers vaak vanzelf.
• Vraag je docent of je de boeken van de bovenbouw kan inzien. Zo krijg je een beter idee van wat je kunt verwachten.
• Praat eens met je ouders of vrienden over onderstaande vragen bij ‘Wat vind ik leuk?’

Wat vind ik leuk?

Bespreek uit elke categorie hieronder enkele vragen met je ouders of vrienden en kom er achter wat jouw drijfveren zijn in het leven. Drijfveren en motivatie bepalen waar jij energie van krijgt. En als je dat weet, is het veel gemakkelijker om een richting te kiezen. Dat geldt overigens ook voor je studie- en beroepskeuze. Weet je geen antwoord op een vraag? Neem dan gewoon een andere.

Vrije tijd

• Welke bekende influencer of bekend persoon zou je willen zijn voor een dag? Waarom? Wat spreekt je aan in deze persoon?
• Kies je voor een teamsport of een individuele sport? Zie je jezelf later in een team werken? Waarom wel of niet?
• Stel je wint een Oscar. Wie bedank je dan als eerste? Waarom? Is die persoon ook belangrijk voor je profiel- en studiekeuze?
• Kies je voor een denksport of een fysieke sport? Waarom? Wil je later in je werk ook actief bezig zijn of zit je liever achter een pc?
• Sta je liever op het podium of in het publiek? Zou je dit later in je werk ook willen doen of kies je voor iets anders? Houd je hier rekening mee bij het kiezen van een studie of een baan?

Mijn omgeving

• Wat zou je willen kopen als je voldoende geld had? Zou je daar gelukkig van worden? Waarom wel of niet?
• Kies je voor een vakantie dicht bij huis of juist ver weg? Zou je later dichtbij je huis willen werken? Zou je (tijdelijk) naar het buitenland gaan voor je werk? Zou je verhuizen naar een andere plek voor je werk?
• Wat is je favoriete voertuig? Waarom? Wat spreekt je aan bij dit voertuig? Zou je hier later iets mee willen doen?
• Wie bewonder je uit je omgeving? Wat spreekt je aan in deze persoon? Geef een voorbeeld waaruit dit blijkt. Zou je eigenschappen willen overnemen? Waarom wel of niet?

Mijn droombaan

• Welk beroep lijkt je absoluut niks? Wat spreekt je niet aan in het beroep? Wil je het niet of denk je dat je het niet kunt?
• Werken voor geld of je passie achterna? Waarom? Houd je hier rekening mee bij het kiezen van een studie of een baan?
• Als je later een eigen bedrijf zou hebben, wat doet dat bedrijf dan? Zou je dit willen doen? Waarom wel of niet?
• Wat wilde je vroeger worden? Wat sprak je aan in dit beroep? Ben je ondertussen van mening veranderd? Waarom?
• Lang studeren of gelijk aan de slag? Zou je hier rekening mee houden als je straks een studie gaat kiezen? Waarom wel of niet?

Welke profielen zijn er?

De onderwijsvormen vmbo, mavo, havo en vwo en gymnasium hebben ieder hun eigen profielen waaruit de leerlingen kiezen. We behandelen ze hieronder.

Vmbo-bb-kb-gl

Doe je een basisberoepsgerichte (vmbo-bb), een kaderberoepsgerichte (vmbo-kb) of een gemengde leerweg (vmbo-gl), dan zijn er tien vmbo-profielen waaruit je kunt kiezen. Niet alle middelbare scholen bieden alle profielen. Er zijn bijvoorbeeld maar zes scholen in Nederland waar je het Maritiem en Techniek (MT) profiel kunt volgen.

Deze vakken zijn sowieso verplicht voor alle tien profielen:

• Nederlands
• Engels
• Maatschappijleer
• Lichamelijke opvoeding
• CKV (of ander kunst- en cultuurvak)

Beroepskeuzevakken, keuzevakken en verplichte vakken

In aanvulling op het profiel kies je op vmbo-basis of vmbo-kader ook vier beroepsgerichte keuzevakken. Een leerling op vmbo gemengde leerweg kiest er twee. Deze vakken sluiten aan op het profiel, maar kunnen ook bij een ander profiel horen. De school is niet verplicht alle beroepsgerichte keuzevakken aan te bieden. Bekijk hier alle beroepskeuzevakken per profiel.

Bekijk per profiel welke verplichte vakken en keuzevakken je hebt:

10 profielen voor het vmbo

Vmbo-tl en de mavo

Deze vakken zijn vanaf het derde jaar sowieso verplicht op het vmbo-tl en de mavo:

Nederlands, Engels, Maatschappijleer, Lichamelijke opvoeding, CKV of ander Kunst- of Cultuurvak, Rekenen.

Daarbij kies je voor één van de volgende vier profielen:

• Techniek: Wiskunde, Natuurkunde en Scheikunde
• Zorg&Welzijn: Biologie en een keuze uit Wiskunde, Aardrijkskunde, Geschiedenis of Maatschappijleer 2
• Economie: Economie en een keuze uit Frans, Duits of Wiskunde
• Landbouw: Wiskunde en een keuze uit Natuurkunde, Scheikunde of Biologie

Je volgt in principe geen beroepsgericht programma, omdat je geen sector kiest. Scholen kunnen hiervan afwijken. De school kan bijvoorbeeld een vak als Technologie verplicht stellen voor alle vmbo-leerlingen. Het precieze vakkenpakket kun je nalezen in de schoolgids van jouw school.

Met zes eindexamenvakken stroom je door naar het mbo, met zeven eindexamenvakken kun je doorstromen naar havo 4.

Havo, vwo en gymnasium

Op de havo, het vwo of het gymnasium kies je uit vier profielen. Elk profiel heeft verplichte vakken, een keuzedeel en een vrij deel.

Profielen + de verplichte vakken

1. Cultuur en Maatschappij (C&M)

Verplichte vakken havo: Geschiedenis en een Moderne vreemde taal
Verplichte vakken vwo en gymnasium: Geschiedenis, Wiskunde A, B of C

Dit noemen ze ook wel het Alfa-profiel. Een geschikt profiel voor creatieve scholieren met een talenknobbel. Ben je geïnteresseerd in de geschiedenis en wereld om je heen, dan is dit ook een goede keuze. Je ontwikkelt je taalvermogen en algemene kennis. Vervolgstudies in de media, communicatie of journalistiek sluiten goed aan.

2. Economie en Maatschappij (E&M)

Verplichte vakken havo: Wiskunde A of B, Economie en Geschiedenis
Verplichte vakken vwo en gymnasium: Wiskunde A of B, Economie en Geschiedenis

Dit profiel wordt ook wel ‘de route naar het zakenleven’ genoemd. Belangrijke onderdelen zijn rekenen en onderzoeken. Het is geschikt voor jou als je goed bent in Wiskunde en geïnteresseerd in economie en de zakelijke aspecten in het leven. Je ontwikkelt rekenvaardigheden en analytische vaardigheden en studies als economie, bedrijfskunde of rechten sluiten hier goed bij aan.

3. Natuur en Gezondheid (N&G)

Verplichte vakken havo: Wiskunde A of B, Biologie en Scheikunde
Verplichte vakken vwo en gymnasium: Wiskunde A of B, Biologie en Scheikunde

Belangrijke thema’s binnen dit profiel zijn gezondheid, chemie, milieu, water, planten en dieren. Je leert over het ontstaan van dingen en hoe ze werken en daarbij ontwikkel je technische en analytische vaardigheden. Heb je interesse in gezondheid en milieu? Ben je goed in exacte vakken? Dan past dit profiel goed bij jou. Voor vervolgstudies kun je denken aan voedingsmiddelentechnologie, biomedische wetenschappen of gezondheidswetenschappen.

4. Natuur en Techniek (N&T)

Verplichte vakken havo: Wiskunde B, Natuurkunde en Scheikunde
Verplichte vakken vwo en gymnasium: Wiskunde B, Natuurkunde en Scheikunde

Dit profiel bestaat uit alle exacte vakken en wordt ook wel het Bèta-profiel genoemd. Met dit profiel ontwikkel je technische en analytische vaardigheden. Een geschikt profiel voor jou als je goed in rekenen bent en houdt van het oplossen van problemen. Ook als je geïnteresseerd bent in milieu, natuur en water, is dit een passend profiel. Bij vervolgstudies kun je denken aan bouwkunde, elektrotechniek milieukunde of opleidingen in de applied sciences.

Keuzedeel

Naast de verplichte vakken heeft elk profiel ook keuzevakken. Deze vakken mag je zelf kiezen binnen jouw profiel. Je kiest minimaal één profielkeuzevak waarin je examen doet. Het aanbod verschilt per school. Vraag daarom altijd na wat er op jouw school mogelijk is.

Keuzevakken op de havo

• C&M: Aardrijkskunde, Economie, Duits, Frans, Spaans, Kunst (Algemeen, Beeldende Vormgeving, Dans, Drama of Muziek), Filosofie, Maatschappijwetenschappen
• E&M: Aardrijkskunde, Bedrijfseconomie, Maatschappijwetenschappen, Duits, Frans, Spaans
• N&G: Aardrijkskunde, Natuurkunde en Natuur, Leven en Technologie, Onderzoek en Ontwerpen
• N&T: Biologie, Informatica, Wiskunde D, Natuur, Leven en Technologie, Onderzoek en Ontwerpen

Voor het profiel C&M moet je twee keuzevakken kiezen. Voor de andere profielen maar één keuzevak. Uiteindelijk doe je in zeven vakken eindexamen.

Keuzevakken op vwo en gymnasium

• C&M: Aardrijkskunde, Economie, Duits, Frans, Spaans, Latijnse Taal en Cultuur, Kunst (Algemeen, Beeldende Vorming, Dans, Drama of Muziek), Filosofie, Maatschappijwetenschappen
• E&M: Aardrijkskunde, Maatschappijwetenschappen, Bedrijfseconomie, Duits, Frans, Spaans
• N&G: Aardrijkskunde, Natuurkunde en Natuur, Leven en Technologie, Onderzoek en Ontwerpen
• N&T: Biologie, Informatica, Wiskunde D en Natuur, Leven en Technologie, Onderzoek en Ontwerpen

Gemeenschappelijk deel

Er is ook een gemeenschappelijk deel dat voor alle profielen gelijk is. Dat zijn de vakken die voor iedereen verplicht zijn, ongeacht welk profiel je kiest.

Gemeenschappelijk deel op de havo

• Nederlandse taal en literatuur
• Engelse taal en literatuur
• Maatschappijleer
• Culturele en kunstzinnige vorming (CKV)
• Lichamelijke opvoeding
• Rekenen (voor leerlingen die geen wiskunde hebben)

Gemeenschappelijk deel op het vwo en het gymnasium

• Nederlandse taal en literatuur
• Engelse taal en literatuur
• Maatschappijleer
• Onderzoek (niet op het vwo)
• Culturele Kunstzinnige Vorming (CKV) (niet op het gymnasium)
• Lichamelijke opvoeding
• Tweede vreemde taal, op het gymnasium is dit Latijn of Grieks

Vrije deel

Tot slot kies je nog een vak in het vrije deel waar je ook eindexamen in doet. Hiervoor kun je kiezen uit alle vakken die je school aanbiedt. Dit hoeft dus niet bij je profiel aan te sluiten, maar kan iets zijn dat je heel erg leuk of interessant vindt.

Wiskunde A of B? Of C? En D?

Wel profiel je ook kiest, wiskunde is op de havo en het vwo altijd van de partij. Behalve op de havo bij het C&M-profiel dan. Lees dit artikel als je wil weten welke wiskunde het beste bij jou past.

Profielwerkstuk

Op het gymnasium, het vwo, de havo, mavo en in de theoretische en gemengde leerweg van het vmbo moet je ook een profielwerkstuk maken. Het profielwerkstuk is een leuk onderdeel van je examenprogramma waarin je zelf onderzoek mag doen naar een onderwerp dat jij interessant vindt. Meer weten of zoek je hulp bij jouw profielwerkstuk? Lees dan de volgende artikelen:

Profielwerkstuk, waar begin ik?

Hulp nodig bij jouw profielwerkstuk?

Ervaring van anderen

Wil je weten hoe anderen de profielkeuze ervaren? En wil je weten met welk profiel je zoveel mogelijk studies kunt kiezen? Bekijk dan dit filmpje!

Bronnen

https://www.onderwijsconsument.nl

https://www.devogids.nl/vmbo-profielen

https://www.platformsvmbo.nl

https://www.studiekeuze123.nl

https://www.connectcollege.nl