Per jaar gooien we veel textiel weg, in 2019 wel 18 kg per persoon! Een enorm groot deel hiervan is geschikt voor hergebruik in tweedehandswinkels of recycling, maar belandt nu nog bij het afval. Daarom proberen veel gemeentes hun inwoners te stimuleren om kleding in te leveren bij verzamelpunten. Maar wat gebeurt er eigenlijk met die oude spijkerbroek als je deze in de textielcontainer gooit?
Kleding recyclen is een complex proces. Niet alle kledingstukken of delen hiervan zijn namelijk geschikt om te recyclen. Alle kledingstukken die in de recyclestroom terecht komen, hebben bijvoorbeeld verschillende logos, prints en accessoires. Maar ook het materiaal waar de kledingstukken van zijn gemaakt, ook wel textiel genoemd, zijn verschillend.
Textiel wordt gemaakt van vezels uit natuurlijke en kunstmatige grondstoffen. Katoen, een plantaardige vezel, en wol, een dierlijke vezel, zijn bekende voorbeelden van natuurlijke grondstoffen. Cellulose, vezels uit hout, en polyester, een synthetische vezel dat onder de term plastic valt, zijn bekende voorbeelden van kunstmatige vezels.
Deze vezels worden vervolgens gesponnen tot draden, genaamd het garen. Door technieken zoals weven, breien of vlechten worden deze garen omgetoverd tot een stuk textiel. En van dit textiel, wat je voor je kan zien als een lap stof, wordt onze kleding gemaakt. En waar het textiel van gemaakt is, bepaalt hoe deze gerecycled moet worden en of dit überhaupt wel mogelijk is.
Hoe werkt dat dan, recyclen?
Het recyclen van kleding gebeurt op twee verschillende manieren: mechanisch en chemisch. Bij mechanisch recyclen wordt het textiel door machines uit elkaar getrokken totdat er alleen nog vezels over zijn. Deze vezels worden vermengd met langere vezels en hierdoor kan er een nieuw draad gesponnen worden.
Het voordeel van deze vorm van recyclen is dat het niet ingewikkeld is maar daartegenover staat dat er vezels overblijven die erg kort zijn. Het is moeilijk om er weer producten van te maken die dezelfde kwaliteit hebben als de oorspronkelijke kledingstukken. Ook wordt de stof niet ontkleurd waardoor er een mix ontstaat van vezels van verschillende kleuren.
Chemisch recyclen zou misschien meer toekomst kunnen bieden voor jouw oude spijkerbroek. Bij chemische recycling wordt de chemische structuur van jouw oude spijkerbroek veranderd en afgebroken tot de oorspronkelijke bouwstenen (bijvoorbeeld polymeren, monomeren of atomen) waaruit de stoffen bestaan.
Katoen wordt bijvoorbeeld opgelost met een mengsel van water en de stof N-methylmorfoline-N-oxide. Dat is een hele mond vol, maar dit mengsel kan het netwerk van katoenvezels afbreken. Katoen bestaat uit heel veel cellulosemoleculen die aan elkaar geplakt zijn. Dit netwerk heet een cellulosepolymeer. Door dit af te breken hou je de bouwstenen, cellulose, over en die kunnen vervolgens weer aan elkaar geplakt worden.
Veelbelovend maar ook lastig
Helaas bestaat niet alle kleding uit enkel katoen maar bevat het vaak een mengsel van plantaardig materiaal, zoals katoen, en een synthetisch materiaal gemaakt uit aardolie zoals polyester. Dit maakt het recycle proces dan ook een stuk lastiger. Vaak kan de ene stof worden opgelost en gescheiden worden uit de oplossing, maar is het lastig om de andere stof ook terug te winnen uit de oplossing.
Er liggen dus nog grote uitdagingen om in de toekomst efficiënter te recyclen. Niet alleen kan het inzamelen en sorteren verbeterd worden. Ook moeten er ontwikkelingen komen in de manier waarop we stoffen, die bestaan uit verschillende materialen, van elkaar scheiden. Uiteindelijk willen wij van die oude spijkerbroek weer een net zo mooie broek van dezelfde kwaliteit maken.
Met het oog op de toekomst waar hergebruik van grondstoffen en zo min mogelijk afval produceren erg belangrijk is, kun jij hieraan een cruciale bijdrage leveren. Misschien is kleding maken met de naaimachine niets voor jou maar kun jij wel in het laboratorium een nieuwe techniek ontwikkelen voor het efficiënt recyclen van spijkerbroeken. Scheikundige opleidingen zijn een goede basis om hier mee te beginnen.
Dus wat te doen met die uitpuilende kledingkast?
Bij iedereen stapelt de oude kleding zich uiteindelijk op en moet je nodig jouw kledingkast opruimen. Spullen die nog zo goed als nieuw zijn kunnen prima iemand anders blij maken. Denk bijvoorbeeld aan het verkopen van jouw kleding op een app zoals Vinted. Of breng het naar een tweedehandswinkel en geef jouw oude kleding nieuw leven.
En is jouw oude kleding zo versleten dat je het zelfs niet meer aan je ergste vijand zou geven. Gooi deze kleding niet in de prullenbak, maar lever het in bij de juiste container! Misschien kom je jouw oude spijkerbroek dan gewoon weer tegen in de winkel.
