Misschien heb je het wel op TikTok of Instagram meegekregen: het verplaatsen van de magnetische noord- en zuidpool van de aarde. Volgens sommigen, de boosdoener van klimaatverandering of zelfs het einde van de wereld zoals we die kennen. Gelukkig zijn dit alleen maar geruchten, dus maak je geen zorgen. Maar wat zijn dan wel de gevolgen van het wisselen van de polen?
Het verwisselen van de magnetische polen op zich heeft niet veel effect op onze maatschappij. Wat het meest invloed gaat hebben, is het proces van het wisselen van de polen. Tijdens deze periode verzwakt het magnetische veld, waardoor we meer last gaan hebben van de straling van de zon. Dit zorgt ervoor dat het elektriciteitsnet sneller aangetast wordt en sommige ziektes zoals kanker vaker voorkomen.
Wat doet het magnetische veld?
Het magnetische veld dat de aarde omcirkelt heeft een groot voordeel. Het veld beschermt ons tegen een overvloed van zonnestraling, zodat we niet levend verbranden op aarde. Daarnaast houdt het magnetische veld zonnevlammen tegen, dit zijn explosies op de zon die een immense hoeveelheid straling produceren. Deze zonnevlammen zorgen voor het Noorderlicht in het noordelijkste gedeelte van de aarde, de plek waar het magnetische veld standaard zwakker is.
De bron van het magnetische veld
Om uit te leggen hoe het komt dat het magnetische veld veranderd, moeten we eerst kijken naar hoe het magnetische veld eigenlijk tot stand komt. Het magnetische veld wordt diep in de aarde geproduceerd. In de mantel van de aarde stroomt er gesmolten ijzer. Maar het is niet alsof dit gesmolten ijzer willekeurige banen volgt. Wat er gebeurt is dat het gesmolten ijzer rondcirkelt door het fenomeen genaamd convectie.
Tijdens convectie drijft een deel van het warme, vloeibare ijzer naar het oppervlak van de aarde. Aan het oppervlak verliest het een gedeelte van zijn warmte waardoor het weer richting de kern zinkt. Dicht bij de kern wordt het weer opgewarmd door de kern, waardoor het weer warmer wordt en richting de aardkorst drijft.
Het vloeibare ijzer is dus eigenlijk verticaal aan het rondcirkelen onder de aardkorst. Het cirkelen van dat ijzer zorgt voor het magnetische veld, net zoals het ronddraaien van magneten in een dynamo zorgt voor stroom om je fietslicht aan te houden. Dit magnetische veld heeft altijd een noord- en een zuidpool, die we zo ook kennen.
De verstoring van het veld
Waarom het magnetische veld van polariteit aan het veranderen is, is nog niet helemaal bekend. Wetenschappers denken dat dit komt doordat stukken van de aardplaten afbrokkelen van de platen en naar de kern toe zinken.
Terwijl de brokstukken zinken, smelten ze ook gedeeltelijk. Maar doordat het nogal een tijdje duurt voordat ze volledig gesmolten zijn, zorgen de vaste brokken ervoor dat de stroming van het gesmolten ijzer wordt verstoord.
Doordat het ijzer niet meer mooi kan cirkelen, wordt ook het magnetische veld verzwakt en verplaatsen de polen zich. Als de convectiestroom van ijzer genoeg wordt verstoord kan de stroom omdraaien, waardoor het magnetische veld dus van richting veranderd en de magnetische polen omwisselen.
De effecten
Zo’n verzwakt veld leidt waarschijnlijk tot een aangetast energienet en meer ziektes veroorzaakt door straling van de zon. Gelukkig is het niet zo dat het magnetische veld volledig verdwijnt, dus er is altijd nog bescherming aanwezig. Daarnaast hebben we ook nog de atmosfeer die een deel van de straling absorbeert en ons zo ook beschermd tegen de straling.
Het duurt nog wel even voordat de polen omwisselen. Wetenschappers schatten dat het tussen een paar eeuwen tot een millennium duurt voordat het gebeurt. Wanneer het gebeurt, zou het goed kunnen dat de mensen die dan nog leven meer last hebben van de straling. Ze zullen zich dus meer moeten gaan insmeren met zonnebrandcrème.
Gelukkig beweegt het Noorderlicht ook mee met de magnetische polen, waardoor we dit prachtige licht op meerdere plekken kunnen gaan zien op aarde.
