In 2022 startte de vaccinatiecampagne voor HPV, kort voor humaan papillomavirus, voor alle jongeren tussen de 10 en 18 jaar oud. Vanaf 2023 werd de leeftijdsgrens opgerekt naar iedereen geboren tussen 1 januari 1996 en 31 december 2003 . En dat lees je goed, iedereen, niet alleen voor meisjes.
Misschien herken je het HPV-vaccin wel als de vaccinatie tegen baarmoederhalskanker. Dat vaccin is nu ook goedgekeurd voor jongens. Geen baarmoeder en toch vaccineren, hoe zit dat?
Bron: GGD
Waarvoor is het HPV-vaccin?
Om die vraag te beantwoorden, moet je eerst weten waar het vaccin voor is. Logischerwijs beschermt het HPV-vaccin tegen een besmetting met het humaan papillomavirus. Om precies te zijn, beschermt dit vaccin jou tegen twee types, HPV-16 en HPV-18.
De reden hiervoor is omdat besmetting met deze twee types het vaakst leiden tot kanker, waarvan de meest voorkomende baarmoederhalskanker is. Maar het virus kan ook kanker veroorzaken aan de mond- en keelholte, anus, vagina en de penis. Dit betekent dat bescherming voor dit virus belangrijk is voor zowel meisjes als jongens.
Maar schrik niet, want meestal ruimt jouw lichaam het virus vanzelf op. Ongeveer tachtig procent van de mensen in Nederland maakt wel eens een besmetting met HPV door en de meeste worden daar niet ziek van. Toch komt het bij zo’n tien tot twintig procent van de besmettingen voor dat het lichaam het virus zelf niet kan opruimen. In deze gevallen kan er mogelijk kanker ontstaan.
Van een virusje tot kanker
Dat klinkt misschien raar, hoe kan een virus nou zomaar leiden tot kanker? Hiervoor moet je begrijpen wat er precies in jouw cellen gebeurt als je besmet raakt met HPV.
Een virus overleeft door gebruik te maken van jouw cellen. Het humaan papillomavirus infecteert voornamelijk zogeheten epitheelcellen. Epitheelcellen zijn de cellen die zich op het oppervlak van organen en andere weefsels bevinden. De bovenste laag van jouw huid bestaat bijvoorbeeld uit epitheelcellen.
Wanneer het virus jouw epitheelcellen is binnengedrongen gebruikt deze de functies van jouw cel om zich voort te planten. Jouw cellen delen, vermenigvuldigen en gaan uiteindelijk dood: ze doorlopen de celcyclus. Als alles goed gaat, heeft jouw lichaam door dat er iets in jouw cellen zit wat er niet thuishoort en ruimt jouw immuunsysteem de cellen, en dus ook zo het virus, op.
Maar bij een infectie met HPV past het virus de celcyclus zo aan dat het HPV zich het beste kan voortplanten. Omdat de normale levenscyclus van jouw cellen wordt veranderd, is de kans groter dat er iets misgaat met jouw cellen. En deze verstoring van de celcyclus is de perfecte situatie voor het ontstaan van kanker.
Iets gevaarlijker dan een simpel griepvirusje dus. Daarom is het belangrijk dat je zoveel mogelijk probeert te voorkomen dat je besmet raakt met HPV.
Besmetting met HPV voorkomen
Net zoals corona of de griep, is HPV een enorm besmettelijk virus dat overgedragen kan worden van persoon naar persoon. Dit kan al via huid op huidcontact, maar gebeurt het vaakst als je met iemand zoent of naar bed gaat. En omdat je vaak niet weet dat je het virus bij je draagt, kun je het zonder het te weten doorgeven aan iemand anders.
Het volgen van algemene hygiëneregels en het gebruiken van voorbehoedsmiddelen, zoals condooms, zijn goede methoden om de kans op besmetting te verlagen. Maar wil je jezelf echt goed beschermen tegen HPV, dan is het HPV-vaccin een juiste optie.
Vanwege de hoge besmettelijkheid is het vaccin het meest effectief wanneer deze wordt toegediend voordat je seksueel actief wordt. Sinds 2009 konden meisjes vanaf dertien jaar oud gevaccineerd worden. Maar na jaren onderzoek is het vaccin sinds 2022 beschikbaar voor jongens en meisjes in het jaar dat ze tien jaar oud worden, als onderdeel van het rijksvaccinatieprogramma.
Moet ik mij laten vaccineren?
In Nederland is niemand zich verplicht te laten vaccineren tegen HPV, en mag je zelf (of samen met jouw ouders) beslissen of jij dit graag wilt. Het belangrijkste is dat jij jezelf goed laat informeren over wat de vaccinatie inhoudt en waarom het eventueel belangrijk kan zijn voor jou om je te laten inenten.
De websites van de overheid en het rivm zijn betrouwbare bronnen om dit soort informatie te vinden. En mocht je twijfelen dan kun je altijd jouw huisarts raadplegen.
Bron: GGD
