Hoe leer je voor een toets of proefwerk?

Binnenkort komt dat ene proefwerk eraan en ook nog eens die toets. Je handen worden al klam bij de gedachte. Hoe zorg jij nou dat je goede cijfers haalt? Lees hier al onze tips voor een goede voorbereiding en ga zo stressvrij al je toetsen tegemoet!

Een goed begin is het halve werk
We hebben het allemaal wel eens gedaan, leren uitgesteld tot het allerlaatste moment. Nu ga je zeker weten geen voldoende meer halen. Daarom is het belangrijk om op tijd te beginnen, maar ook om goed gebruik te maken van die tijd. Als je de onderstaande punten volgt, moet het goedkomen:

1. Breng in kaart hoeveel stof je moet leren. Dit geeft inzicht in hoeveel tijd het kost om alle stof goed tot je te nemen. Een kleine toets bereid je voor in drie tot vijf dagen. Voor een groot proefwerk kun je beter één tot twee weken de tijd nemen.
2. Plan de momenten in wanneer je wat gaat leren en hoe (over de inhoud van een goede planning later in het artikel meer). En het allerbelangrijkst, zorg dat jouw planning realistisch is. Als je iedere dag vijf uur aan leren in gaat plannen lukt dat waarschijnlijk niet. Het zorgt alleen maar voor teleurstelling en verlies van motivatie.
3. Zorg dat je een rustige omgeving hebt om in te leren. Bijvoorbeeld aan je bureau, in het kantoor van jouw ouders, op zolder of misschien zelfs in de mediatheek op school. Leg alles wat voor afleiding kan zorgen weg, leg je mobiel op een afstandje en doe geen websites of programma’s open die je niet nodig hebt. Als je graag muziek luistert, kies dan niet je favoriete muziek maar iets dat lekker op de achtergrond aan kan staan.
4. Ga alleen leren als je uitgerust bent, slaap dus goed! Doodmoe leren heeft weinig zin en leidt alleen maar tot frustratie. Scan dan alleen even over de stof heen en accepteer de dag als verloren. Het is effectiever om de verloren tijd de volgende dag uitgeslapen in te halen.
5. Leer zoveel mogelijk op momenten waarop jij je goed kunt concentreren. Dat is voor iedereen anders en het kost misschien wat tijd om er achter komen wat het beste voor jou werkt.
6. Maak goed gebruik van de laatste les voor de toets. Dit is je laatste kans om nog wat extra uitleg aan je docent te vragen. En met een beetje geluk peuter je wat toetsinformatie los uit je docent zodat jij je optimaal kan voorbereiden.

Plan die planning
Jouw docent en ouders hebben het vast al honderd keer tegen je gezegd. Maak een planning, dan heb je genoeg tijd om te leren. Maar hoe plan je een toets in? Wat moet je wanneer leren? Volg de onderstaande stappen en het leren wordt niet alleen makkelijker maar ook effectiever.

1. Blader eerst door alle hoofdstukken heen die je moet leren. Hoeveel pagina’s zijn het? Maar kijk ook naar wat het is. Is het alleen maar informatie leren, of moet je ook weten hoe je formules gebruikt. Informatie uit je hoofd leren gaat vaak wat gemakkelijker, weten hoe je formules gebruikt en ze ook snappen kost meer oefentijd.
2. Nu je weet hoeveel en wat je moet leren. Hak het leren in stukjes en verdeel het over meerdere dagen. Maak in je eerste paar leerdagen een samenvatting, in de volgende paar dagen ga je de samenvatting uit je hoofd leren en ermee oefenen. Op de laatste dag lees je alles nog één of twee keer aandachtig door waarna je een oefentoets maakt. Heb je tijd (en kracht) over, maak dan nog een oefentoets.
3. Kijk nu nog eens kritisch naar je planning. Is deze realistisch? Heb je die ene dag wel echt tijd om twee uur te leren na die afspraak met je vrienden. Of is iedere dag een half uur wel echt genoeg? Vraag eventueel aan je vrienden of docent of ze dit een goede planning vinden.

Goed leren is een kunst
Je bureau is leeg, de gezonde snacks en je watertje staan klaar, je mobiel ligt op een veilige afstand in stille modus en je hebt de beste planning ooit gemaakt. Nu begint het echte werk, leren, leren en nog meer leren. Hoe doe je dat eigenlijk?

1. Hak ook je leerdag in stukjes. Leer 25 minuten en neem daarna 5 minuten pauze, of gebruik een ander interval dat jij prettig vindt. En ga in je pauze even een stukje door het huis lopen, je broertje of zusje lastigvallen, iets eten of drinken. Probeer niet op je telefoon te zitten. Hoewel het soms voelt alsof je hersenloos op Insta of TikTok aan het scrollen bent, kost het wel degelijk concentratie. Je bent na het scrollen niet uitgerust en verder leren kost vervolgens alleen maar meer moeite. Het helpt wel om het scrollen als beloning op de horizon te zetten, bijvoorbeeld na een sessie van anderhalf uur leren mag je stoppen en lekker scrollen.
2. Vaak is het niet nodig om echt alles wat er in jouw (online) boek staat te weten. Een samenvatting schrijven is daarom één van de betere methodes om te leren. Je filtert de informatie die belangrijk is, en de rest laat je eruit. Gebruik je aantekeningen om erachter te komen welke informatie belangrijk is, of vraag het aan je docent. Lees hier hoe je een goede samenvatting schrijft. Alleen al het maken van een samenvatting helpt alle stof tot je te nemen. Je moet namelijk de informatie lezen, daarna in je hoofd omzetten naar duidelijke en voor jou begrijpbare stukken en dat daarna opschrijven. De informatie is dan al drie keer langsgekomen. En herhaling helpt onthouden.
3. Daarna komt het oefenen. Als je toets alleen maar informatie is, is overhoren een goede leermethode. Dat kan samen met je ouders, maar veel leuker is natuurlijk met vrienden. En ook nog eens effectiever, want elkaar heen en weer overhoren helpt je dingen te onthouden. Samen ezelsbruggetjes verzinnen helpt ook goed. Als je toets ook veel formules heeft is nu het moment om oefenopgaves te maken. Maak de opgaves uit je boek, vraag je docent om extra opgaves of klik op de onderstaande knop voor online oefenopgaves.

4. Samengevat en geoefend maar snap je nog steeds iets niet? Duik dan het web op en kijk uitlegfilmpjes. De Sisters in Science leggen bijvoorbeeld scheikunde in duidelijke taal uit. Khan Academy heeft enorm veel filmpjes, maar ze zijn wel in het Engels. Of stel je vraag aan experts op online vraagbaken, zoals die van scheikunde of natuurkunde.
5. Zorg dat je de leerstof niet alleen uit je hoofd kent, maar dat je het ook kunt uitleggen en toepassen. Voor biologie moet je bijvoorbeeld de formule voor fotosynthese uit je hoofd leren: koolstofdioxide + water + zonlicht à suiker + zuurstof. Maar je moet ook uit kunnen leggen hoe het werkt: een plant haalt koolstofdioxide uit de lucht en water uit de grond en zet deze stoffen met behulp van zonlicht om in suiker en zuurstof. En dan moet je deze kennis ook nog toe kunnen passen: fotosynthese is nuttig voor mens en natuur want de planten halen het broeikasgas koolstofdioxide uit de lucht en zetten dit om in zuurstof, de stof die wij gebruiken om adem te halen, en tegelijkertijd maakt de plant ook nog eens voeding voor zichzelf, suiker.
6. Sluit het leren af met het maken van een oefentoets. Vaak heeft je docent wel een oefentoets voor jou om mee te oefenen. Of maak gebruik van deze tool om online oefentoetsen te maken.

Het moment van de waarheid
En dan is het zover, je loopt het klaslokaal in en je ziet het stapeltje toetsen al liggen. Als je aan de volgende punten denkt moet alles goedkomen.

1. Pen, extra pen, potlood, gum, marker, geodriehoek, rekenmachine. Zorg dat alles wat je nodig hebt klaarligt op je bureau. Het is ook altijd fijn om een flesje water te hebben.
2. Schrijf na je naam, meteen eventuele formules op bovenaan je blaadje. Dan kan je die in ieder geval niet meer vergeten tijdens de toets.
3. Lees de vraag goed. Het is zonde om punten te verliezen omdat je de vraag niet goed hebt begrepen en daardoor een fout antwoord geeft.
4. Vaak mag je op het toetsblad schrijven, maar check dit eerst bij de docent. Als het mag, gebruik dit dan om instructiewoorden te omcirkelen: “beschrijf”, “noem 3 eigenschappen”, “reken uit”. Uit onderzoek blijkt dat dit helpt om de vragen op de juiste manier te beantwoorden en zo haal je dus een hoger cijfer.
5. Werk netjes, schrijf duidelijk, leg je antwoorden uit wanneer dit moet en schrijf al je berekeningen op.
6. Maak de toets op een vlot tempo, beantwoord eerst de vragen die je meteen weet, daarna de vragen waar je over twijfelt en pak als laatste de vragen aan die je niet zo goed weet. Zo heb je in ieder geval de punten voor alles wat je wel weet en kun je de rest van de tijd gebruiken om na te denken over de moeilijke vragen.
7. Heb je nog tijd over, lees de hele toets, vraag en antwoord, nog één keer helemaal door. Heb je uitleg gegeven waar dat moet? Heb je de juiste eenheden en decimalen gebruikt? Is je handschrift overal leesbaar? Geen vraag overgeslagen aan de achterkant van het toetsblad?

De formule voor succes
Al deze punten afgewerkt? Dan heb je nagenoeg alles eruit gehaald wat erin zit. Ga met goede moed de toets in en het moet helemaal goedkomen!

Toch is het ook altijd goed om in je achterhoofd te houden dat een beetje stress erbij hoort en dat het echt niet erg is om een onvoldoende te halen. Praat er vooral over met je vrienden, familie en docenten. Ze helpen allemaal graag!