Bromide in grondwater
eindexamen Alle eindexamens

Eindexamen

Bromide in grondwater

Dit zijn opgaven 18 t/m 23 uit het eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 1.

Je hebt de uitwerkbijlage nodig voor vraag 21. Deze is bovenaan de pagina te downloaden onder .

 

Wil je bij opgave 1 starten? Ga dan naar het begin van dit examen.

 

Bromide in grondwater

Schaliegas is aardgas dat in gesteente diep onder het aardoppervlak is opgesloten. Om schaliegas te winnen gebruikt men een methode die fracking wordt genoemd. Hierbij wordt een mengsel van water, zand en chemicaliën onder hoge druk in het gesteente gepompt zodat hierin scheurtjes ontstaan en het schaliegas vrijkomt. Bij fracking ontstaan grote hoeveelheden afvalwater dat onder andere Br-ionen, Cl-ionen en I-ionen bevat. Deze ionen zijn afkomstig van goed oplosbare zouten die in het gesteente voorkomen.

 

Vraag 18 (2 punten)

Geef de formule van een zout dat bromide-ionen bevat en goed oplosbaar is in water. Maak gebruik van Binas-tabel 45A of ScienceData-tabel 8.4d.

Vraag 19 (2 punten)

Op frackinglocaties worden regelmatig monsters van het grondwater genomen. Om op de frackinglocatie snel het bromidegehalte van het grondwater te bepalen is de methode ontwikkeld die in tekstfragment 1 is beschreven.

De oplossing waarin de reacties plaatsvinden, heeft een pH van 4,6. Het ontstane broomfenolblauw heeft bij deze pH een blauwe kleur.

Bereken de [H+] in mol L–1 in de oplossing waarin de reacties plaatsvinden.

Geef de uitkomst in het juiste aantal significante cijfers en gebruik ^ als het exponent in je antwoord (6,7×10-2 = 6,7×10^-2).

Let op: op een examen verwacht een docent de hele berekening zoals in de uitwerking staat.

Vul een antwoord in.

Helaas. Het antwoord is niet juist. Probeer het nog een keer!

Klopt! Het gegeven antwoord is juist.

Vraag 20 (2 punten)

Leg uit met behulp van tekstfragment 1/de informatie daaronder en Binas-tabel 52A of ScienceData-tabel 9.1d, dat de kleur van het filtreerpapiertje eerst geel is en dan verandert naar blauw. Noteer je antwoord als volgt:

eerst geel omdat …
verandert naar blauw doordat …

Vraag 21 (3 punten)

Reactie 2 is een reactie van fenolrood (C19H14O5S) met broom. Daarbij worden per molecuul fenolrood vier H-atomen vervangen door vier Br-atomen. Bij reactie 2 ontstaan broomfenolblauw en één andere stof. Deze reactie is vergelijkbaar met de substitutiereactie van een alkaan met een halogeen en is hieronder en in de uitwerkbijlage onvolledig weergegeven (de uitwerkbijlage kun je downloaden door bovenaan de pagina op de downloadknop te klikken).

Maak de vergelijking van reactie 2 compleet. Gebruik molecuulformules.

C19H14O5S + … -> … + …

Vraag 22 (2 punten)

De hoeveelheden chloramine-T en fenolrood die op het filtreerpapiertje zijn aangebracht, zijn zo gekozen dat bromidegehaltes tot maximaal 10 massa-ppm gemeten kunnen worden. Wanneer bij punt 2 een grondwatermonster met een bromidegehalte hoger dan 10 massa-ppm wordt aangebracht, zal een onjuist bromidegehalte worden gemeten.

Leg uit of het gemeten gehalte in dat geval te hoog of te laag zal zijn.

Vraag 23 (3 punten)

In figuur 1 is de ijklijn weergegeven die is gemaakt met behulp van een aantal oplossingen met elk een bekend bromidegehalte. In de figuur is het bromidegehalte uitgezet tegen de kleurintensiteit. De kleurintensiteit komt overeen met een bepaalde hoeveelheid van de beginstof fenolrood, die afneemt naarmate er meer bromide aanwezig is.

Een wetenschapper onderzoekt het bromidegehalte van een grondwatermonster. Hij voert de bepaling uit tekstfragment 1 uit. Bij punt 2 verdunt hij het grondwatermonster door in een reageerbuisje 2,00 mL grondwater met 8,00 mL gedestilleerd water te mengen. Hij meet vervolgens een kleurintensiteit van 180. Met behulp van de grafiek en de beschreven verdunning berekent hij het bromidegehalte van het grondwatermonster, in massa-ppm.

Geef deze berekening. Lees af op één decimaal nauwkeurig en geef de uitkomst in het juiste aantal significante cijfers.

Ga naar de volgende opgaven van het eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 1 deel 4.

Bron: examenblad.nl

 

Bekijk ook eens

studiehulp icoon Ethyllactaat
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Ethyllactaat
Vragen 1 t/m 8 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 1.
Lees meer
studiehulp icoon Lithium-ionbatterij
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Lithium-ionbatterij
Vragen 9 t/m 17 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 1.
Lees meer
studiehulp icoon Groen is niet vers
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Groen is niet vers
Vragen 24 t/m 28 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 1.
Lees meer
studiehulp icoon Eiwitvertering
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Eiwitvertering
Vragen 29 t/m 37 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 1.
Lees meer
studiehulp icoon Palladiumvanger
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Palladiumvanger
Vragen 1 t/m 6 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Battolyser
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Battolyser
Vragen 7 t/m 15 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Lood in wijn
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Lood in wijn
Vragen 16 t/m 22 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Wasmiddel verwijdert vlekken
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Wasmiddel verwijdert vlekken
Vragen 23 t/m 28 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Toner
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Toner
Vragen 29 t/m 38 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Zonnebrandstof
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Zonnebrandstof
Vragen 1 t/m 9 uit eindexamen scheikunde havo 2023 tijdvak 1.
Lees meer