Vraag 16 (2 punten)

1. 23 keer

   Toelichting antwoord:

   Er zijn meerdere juiste berekeningen. Deze berekeningen zijn allemaal correct:

   1. De wijnmaker nam per dag per kg lichaamsgewicht (14 x 0,50) : 85 = 8,24 x 10^-2 (mg) in.
       
      Dit is (8,24 x 10^-1) : (3,6 x 10^-3) = 23 keer de ADI.
   2. De wijnmaker mag maximaal per dag 85 × (3,6 x 10^–3) = 3,06 x 10^–1 (mg) innemen.
       
      Hij neemt (echter) 14 × 0,50 = 7,0 (mg) per dag in. Dit is dus 7,0 : (3,6 x 10^–3) = 23 keer de ADI.

    

   Toelichting puntenscore:

   Berekening 1:

   • Berekening van de massa lood die de wijnmaker per kg lichaamsgewicht innam = 1 punt.
   • Omrekening naar het aantal keer de ADI = 1 punt.

    

   Berekening 2:

   • Berekening van de massa lood die de wijnmaker maximaal per dag mag innemen en berekening van de massa lood die de wijnmaker per dag inneemt = 1 punt.
   • Omrekening naar het aantal keer de ADI = 1 punt.

    

   Opmerking
   Wanneer een juiste berekening leidt tot de conclusie dat de ADI (23 −1 =) 22 keer wordt overschreden, dit goed rekenen.

Vraag 17 (2 punten)

1. Er zijn meerdere juiste mogelijkheden. Deze antwoorden zijn allemaal correct:

   • Bij een lagere pH is de concentratie H+-ionen hoger. Hierdoor vinden bij lagere pH meer (effectieve) botsingen (per tijdseenheid) plaats (en neemt de reactiesnelheid toe).
   • [H+] is groter (bij pH = 3,4) waardoor (de kans groter is dat) meer (effectieve) botsingen plaatsvinden (en de reactiesnelheid toeneemt).
   • Bij een lagere pH is de concentratie H+-ionen hoger. Hierdoor vinden bij lagere pH vaker (effectieve) botsingen plaats (en neemt de reactiesnelheid toe).

    

   Toelichting puntenscore:

   • Juist verband gegeven tussen de pH en de concentratie H⁺-ionen = 1 punt.
   • Juist verband gegeven tussen de concentratie H⁺-ionen en het aantal botsingen = 1 punt.

    

   Opmerking
   Indien slechts een juist verband is gegeven tussen de pH/de reactiesnelheid en het aantal botsingen, maximaal 1 punt toekennen.

Vraag 18 (2 punten)

1. Er zijn meerdere juiste mogelijkheden. Deze antwoorden zijn allemaal correct:

   • Een groter volume wijn heeft relatief een kleiner contactoppervlak met het bad/staat minder in contact met het bad, waardoor er (in een week) minder Pb²⁺-ionen per liter wijn vrijkomen (en een lagere concentratie Pb²⁺-ionen bereikt wordt).
   • Bij de wijnmaker is het volume van de wijn 25 keer zo groot, maar het contactoppervlak (veel) minder dan 25 keer zo groot als bij het onderzoek. Hierdoor is de vrijgekomen hoeveelheid Pb²⁺-ionen per liter wijn lager.
   • De reactie met het email verloopt voornamelijk via de bodem van het bad. De Pb²⁺-ionen die daarbij vrijkomen, verdelen zich over 4 L, maar bij de wijnmaker over 100 L (dus is de concentratie na een week bij de wijnmaker lager).

    

   Toelichting puntenscore:

   • Inzicht dat het contactoppervlak van het bad met de wijn samenhangt met het aantal Pb²⁺-ionen dat vrijkomt/oplost = 1 punt.
   • Inzicht dat de vrijgekomen ionen zich verdelen over het volume wijn = 1 punt.

    

   Opmerkingen

   • Indien slechts een antwoord is gegeven als ‘de Pb²⁺-ionen moeten zich bij het experiment verdelen over 4 L in plaats van over 100 L’, 1 punt toekennen.
   • Wanneer in plaats van het begrip ‘contactoppervlak’ het begrip ‘verdelingsgraad’ is gebruikt, dit niet aanrekenen.

Vraag 19 (1 punt)

1. ethanoaat(ion)/acetaat(ion)

   Toelichting antwoord:

   Het negatieve ion is CH₃COO. De naam hiervan is terug te vinden in Binas-tabel 66B.

Vraag 20 (2 punten)

1. • lading van de looddeeltjes in lood: 0
   • lading van de looddeeltjes in loodsuiker: 2+
   • lood is dus: reductor

    

   Toelichting antwoord:

   Pb heeft een lading van 2+. Dit is te zien in het online periodiek systeem op exactwatjezoekt.nl en/of in Binas-tabel 99.

   Door de ladingsverandering krijgen de looddeeltjes in loodsuiker dus een lading van 2+ en de looddeeltjes in lood een lading van 0.

   Toelichting puntenscore:

   • Juiste lading van de looddeeltjes in lood en in loodsuiker = 1 punt.
   • Consequente conclusie = 1 punt.

Vraag 21 (2 punten)

1. Er zijn meerdere juiste antwoorden mogelijk. Deze antwoorden zijn allemaal correct:

   • Lood(II)sulfaat is slecht oplosbaar (in water/wijn met meer dan 4,8 x 10^–5 mol L^–1 lood(II)ionen). Er zal dus een troebeling waarneembaar zijn.
   • PbSO₄ is een slecht oplosbaar zout (in water/wijn). Er zal dus een (witte) neerslag/(lokale)suspensie ontstaan.

    

   Toelichting puntenscore:

   • Pb²⁺ vormt met SO₄^2– een slecht oplosbaar zout / lood(II)sulfaat is slecht oplosbaar in water/wijn = 1 punt.
   • Troebeling/neerslag/suspensie = 1 punt.

    

   Opmerking
   Wanneer een formulering als ‘lood(II)sulfaat reageert niet/slecht met water’ is gebruikt in plaats van ‘lood(II)sulfaat lost niet/slecht op’ of ‘lood(II)sulfaat is slecht oplosbaar’, het eerste scorepunt niet toekennen.

Vraag 22 (2 punten)

1. Er zijn meerdere juiste berekeningen. Deze berekeningen zijn allemaal correct:

   1. Als de wijn meer dan 4,8 x 10^–5 mol Pb²⁺-ionen per liter bevat, wordt het ontstaan van lood(II)sulfaat  (PbSO₄) zichtbaar.
       
      Er moet dus worden berekend hoeveel mol Pb²⁺-ionen de wijn per liter bevat: de wijn bevat 14 mg Pb²⁺ per liter. Dit is gelijk aan 1,4 x 10^-3 gram.
       
      De molaire massa van Pb is 207 (zie het online periodiek systeem op exactwatjezoekt.nl en/of in Binas-tabel 99).
       
      Het aantal mol is dus (1,4 x 10^-3) : 207 = 6,8 x 10^–5 (mol L^–1). Dit is meer dan 4,8 x 10^–5 (mol L^–1) dus de lood(II)ionen in de wijn van de wijnmaker zijn aan te tonen.
   2. 4,8 x 10^–5 x 207 = 9,9 x 10^–3 (g L^–1)
       
      9,9 (mg L^–1) is minder dan 14 (mg L^–1) dus de lood(II)ionen in de wijn van de wijnmaker zijn aan te tonen.

    

   Toelichting puntenscore:

   Berekening 1

   • Berekening van de concentratie lood in de wijn van de wijnmaker in (m)mol per liter = 1 punt.
   • Vergelijking met de detectielimiet van de test van Gockel (4,8 x 10^–5 mol L^–1) en consequente conclusie = 1 punt.

    

   Berekening 2:

   • Berekening van het minimaal detecteerbare gehalte lood volgens de detectielimiet in (m)gram per liter = 1 punt.
   • Vergelijking van het berekende gehalte lood met het gehalte lood in de wijn van de wijnmaker en consequente conclusie = 1 punt.