Het zachte, zilverachtige metaal indium is een halfgeleider. Je vindt het onder andere in zonnecellen en lasers. Het is een cruciaal onderdeel van LCD-monitoren en -televisies. Daarnaast is indium een onderdeel van laag smeltende legeringen die toepassing vinden als soldeermiddel of als smeltveiligheid (bijvoorbeeld in sprinklerinstallaties). Als legeringselement in staal verlaagt het de wrijvingsweerstand.

Symbool

In

Protonen/elektronen

49

Groep

13

Isotopen

113In, 115In

Periode

5

Elektronenconfiguratie

[Kr] 5s2 4d10 5p1

Blok

p

Elektronencofiguratie Bohr

2,8,18,18,3

Bij kamertemperatuur

vast

Elektronegativiteit

1,5 (Pauling)

Dichtheid

7310 kg m-3

Atoomstraal

166 . 10-12 m

Smeltpunt

157 oC (430 K)

Relatieve atoommassa

114.82

Kookpunt

2072 oC (2345 K)

Soortelijke warmte

233 J kg−1 K−1

Warmtegeleidingscoëfficiënt

81,6 W m-1K-1

Selecteer

Toepassingen
Naam & ontdekking
Voorkomen
Bereiding
Beeld en audio
Toepassingen

Toepassingen

Naam & ontdekking

Voorkomen

Bereiding

Beeld en audio

Toepassingen

Lagers F1-motor

Indium legeert gemakkelijk met vele metalen. Toegevoegd aan staal (maximaal 4 %) leidt het tot een hogere corrosiebestendigheid. Het is zeer geschikt voor gebruik in verbrandingsmotoren omdat het ook de wrijvingsweerstand verlaagt. Een dunne coating van indium (of een indiumlegering) kan voorkomen dat zuigers van motoren vastlopen. Je vindt zo’n coating vooral bij motoren die grote prestaties moeten leveren bij hoge temperaturen, zoals bij vrachtauto’s en racewagens. Ook de kogellagers van racewagens  zijn vaak van een indium houdende coating voorzien.

Glijlager

Indium is een legeringselement in glijlagerstaal. Het bevordert in sterke mate het loopvermo­gen van de lagers. Toevoegen van indium aan lood(legeringen) voor lagers bevordert bovendien de corrosiebestendigheid.

Zonnecel

Indium is een halfgeleider. Het wordt gebruikt in zonnecellen, ook in combinatie met andere elementen: indiumselenide (InSe2), indiumgalliumnitride (InGaN) en koper-indium-diselenide (CuInSe2). Koper-indium-galliumselenide is een veelgebruikt materiaal voor dunne, flexibele zonnecellen. Het heeft in die toepassing een bijzonder hoge efficiëntie (zo’n twintig procent).

Soldeer

Een mengsel van 76 % gallium en 24 %  indium is laag smeltend; het wordt al vloeibaar net boven kamertemperatuur. Het vindt toepassing bij het solderen van sieraden. Indium kan soldeer vormen met een grote variëteit aan stoffen, zoals goud, lood, keramiek en glas.

Glascoating

Glas voor onder ander vliegtuigramen en gevelbeplating krijgt vaak een coating van indiumoxide of indiumtinoxide. Het is isolerend en maakt het glas transparant; bovendien geleidt een dergelijk laagje elektrische stroom, zodat vliegtuigramen verwarmd kunnen worden.

In platte Tv-schermen of laptops fungeert glas met indiumoxide als bovenliggende, transparante elektrode. Deze maakt het mogelijk de onderliggende vloeibare kristallen te schakelen zodat ze al dan niet licht doorlaten. Het scherm bevat meestal ook een beschermingslaag van indiumoxide.

De toevoeging van indiumoxide (In2O3) geeft glas een lichtgele tint. Het wordt onder andere gebruikt in auto’s.

Medisch onderzoek

De radioactieve isotoop 111In (halfwaardetijd: 67,4 uur) wordt in verschillende verbindingen toegepast voor medisch onderzoek. Bijvoorbeeld voor het opsporen van afwijkingen in de ophoping van bloedplaatjes of de dreigende afstoting van getransplanteerde nieren. Met 111In gemerkte bloedplaatjes zijn met behulp van gammacamera’s te traceren. Ook rode bloedlichaampjes (bijvoorbeeld voor het opsporen van verborgen maag- en darmbloedingen) en witte bloedli­chaam­pjes (voor het opspo­ren van ontstekingen, abcessen en tumoren) kunnen met 111In worden ge­merkt. Andere toepassingen zijn het vaststellen van het lekken van hersenvloeistof (bij schedelbasis­fractu­ren), het traceren van cysten in de hersenen en het onderzoek naar beschadiging aan de hartspier.

Meer toepassingen

Als element en in legeringen

  • Beschermlaag metalen (50 mm; aan te brengen door diffusie bij 180 °C)
  • Drager voor halfgeleiders (met Ge)
  • Droge batterij (met Zn; vervanger van Hg)
  • Elektrische contacten
  • Lage druk natriumlampen (met SnO; zorgt voor beter rendement)
  • Kernreactorregelstaaf (neutronenvanger; met Ag en Cd)
  • Smeltveiligheid, sprinklerinstallatie
  • Spiegels, reflectoren

 

In verbindingen

ComputerschakelingenInP
Detectoren voor het opsporen van magneetveldenInAs
HalfgeleidersInSe2, InS6
KathodestraalbuizenInP
LasersInSb, InAs, InP
NatriumlampenIn2O3

Naam

De naam indium is afgeleid van het Latijnse indicum voor blauw, vanwege de heldere, blauwe spectraallijnen van indium. (Ook de naam indigo, van de bekende blauwe kleurstof – o.a. voor spijkerbroeken – is hiervan afgeleid).

Ontdekking

Indium werd in 1863 ontdekt door de Duitse chemici Ferdinand Reich (foto) en Hieronymus Theodor Richter. Ze toonden het aan in zinkblende, afkomstig uit Freiburg, met behulp van spectroscopische analysemethoden.

Voorkomen

Met een aandeel van 2,5.10-5 % van de aardkorst (op basis van gewicht) staat indium op plaats 64 in de rangorde van voorkomen.

De belangrijkste mineralen zijn indiet (Fe+2In2S4) en roquesiet (Cu­InS2). Indium komt ook in kleine hoeveel­heden voor in talrijke andere minera­len (onder andere in sulfi­den), in aardolie en in steen­kool.

Winning

Indium houdende mineralen worden gewonnen in Frank­rijk, Groot-Brittannië, Canada en Bolivia. Daarnaast wint men indiumverbindingen uit de vliegas van kolen- of olie gestookte centrales, uit de vliegas die vrijkomt bij het roosten van lood– en zinksulfi­de en uit het anodeslib bij de elektrolyse van cadmium, koper, lood en zink.

Bereiding

Vroeger

Indium werd in 1867 bereid door de Duitse chemicus Clemens Alexander Winkler, door reduc­tie van het oxide met behulp van een waterstofstroom, nadat door veelvuldige scheidingen de verbindingen van zink, lood, ijzer en cadmium waren verwijderd.

Tegenwoordig

Indium wordt nu bereid door indium houdend materiaal ver­schei­dene malen te extraheren. Uit de verkregen indium verbindin­gen (meestal sulfaat) wordt metallisch indium gewonnen door elektrolyse.

Zeer zuiver indium, onder meer voor elektronische toepassingen, is te verkrijgen door zonesmelten.

Bekijk foto’s en filmpjes
filmpje icoon Indium - Periodic Videos
Filmpje
Indium - Periodic Videos
Bekijk het filmpje
afbeelding icoon Elektronenschil indium
Afbeelding
Elektronenschil indium
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Indium blok
Afbeelding
Indium blok
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Indium glad
Afbeelding
Indium glad
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Indium klodder
Afbeelding
Indium klodder
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Indium blokken
Afbeelding
Indium blokken
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Indium draad
Afbeelding
Indium draad
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Indium naast munt
Afbeelding
Indium naast munt
Bekijk de afbeelding
Beluister podcasts (Engels)
podcast icoon Indium - Royal Society of Chemistry
Podcast
Indium - Royal Society of Chemistry
Luister de podcast

Scheikunde studeren

Wat vinden zij van de studies en het werk?

studieorientatie icoon Oersoep en afvalwater Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Oersoep en afvalwater
Saskia probeert waardevolle moleculen uit afvalwater te halen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Als chemisch technoloog blijf je je ontwikkelen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Als chemisch technoloog blijf je je ontwikkelen
Ontdek wat Fabrice zo leuk vindt aan chemisch technoog zijn.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik leer ook van dingen naast mijn studie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Ik leer ook van dingen naast mijn studie
Nick studeert Chemie en heeft een top tijd.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Verliefd op moleculen Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Verliefd op moleculen
Bert Meijer doet onderzoek naar de dynamica van moleculen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Een huid voor robots Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Een huid voor robots
Professor Zhenan werkt aan kunstmatige elektronische huid.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon De wereld voeden met licht Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
De wereld voeden met licht
Daniel heeft een kunstmatig fotosynthese proces ontwikkeld.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Goed persoonlijk contact met docenten Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Goed persoonlijk contact met docenten
Matthew koos na het mbo voor de opleiding Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Kunnen we een implantaat 3D printen? Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Kunnen we een implantaat 3D printen?
Tosca is op zoek naar bruikbare materialen voor 3D printen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemische Technologie studeren in Groningen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemische Technologie studeren in Groningen
Wenke en Jeroen laten je zien wat de opleiding inhoudt.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Hbo | Chemie
Studie
Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Volgens Hylke doorgrond je met de juiste formules elk proces.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde
Student Sanne vertelt over de studie Chemie aan de HAN.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Praktijklessen vind ik leuk om te doen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Praktijklessen vind ik leuk om te doen
Nighel studeert Chemie, bekijk zijn filmpje!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Tom loopt stage bij Teijin Aramid Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Bedrijf | Stage
Tom loopt stage bij Teijin Aramid
Tom is student Chemische Technologie en laat zijn stagewerkplek zien.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Spioneren met je immuunsysteem Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Spioneren met je immuunsysteem
Frans onderzoekt het immuun-systeem voor betere vaccins.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Hbo | Chemie
Studie
Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Lees waarom Femke koos voor het hbo na het vwo.
Bekijk het artikel
studieorientatie icoon Op kleine schaal grote problemen oplossen Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Op kleine schaal grote problemen oplossen
Krzysztof doet onderzoek naar macromoleculen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Medicijnen maken van rotte appels Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Medicijnen maken van rotte appels
Uniek project van studenten Chemische Technologie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Jij en chemie? Dat geloof ik niet Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Jij en chemie? Dat geloof ik niet
Elisa is nu vierdejaarsstudent Chemie in Amsterdam.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Als chemisch analist moet je kritisch zijn Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Als chemisch analist moet je kritisch zijn
Lara vertelt over werk als chemisch analist
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Van het laboratorium naar Pinkpop Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Van het laboratorium naar Pinkpop
Bekijk Koen als research and development technologist.
Bekijk de story
studieorientatie icoon Een duurzame coating Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Een duurzame coating
Hung Chien zoekt een duurzame manier om coatings te maken.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Slim membranen maken; in water Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Slim membranen maken; in water
Wiebe doet onderzoek naar membranen in water.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik ben echt een spin in het web Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Ik ben echt een spin in het web
Isabelle deed Chemische Technologie en is nu continuverbetercoördinator.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Een chemische gereedschapskist voor de toekomst Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Een chemische gereedschapskist voor de toekomst
Danny werkt aan alternatieven voor aardolie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon CO2-recycling Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
CO2-recycling
Francesco werkt aan CO2 omzetten naar chemicaliën.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Vicky vond de bèta vakken leuk Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Vicky vond de bèta vakken leuk
Bij Chemische Technologie zit ze nu op haar plek.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Je bent wel met serieus werk bezig Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Je bent wel met serieus werk bezig
Docenten en studenten vertellen over de hbo-studie Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Je bent bij deze studie geen nummer!
Hbo | Chemie
Studie
Je bent bij deze studie geen nummer!
Lees hoe Marjolein Chemische Technologie vindt.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Een stromend, staalhard materiaal Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Een stromend, staalhard materiaal
Lauri ontwerpt chemische bouw-stenen voor nieuwe materialen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Timo is chemisch technoloog en projectmanager Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Techniek & Ontwerp
Bedrijf | Beroep
Timo is chemisch technoloog en projectmanager
Hij deelt zijn werkervaringen graag met jou.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Foute keuzes bestaan niet
Hbo | Chemie
Studie
Foute keuzes bestaan niet
Judesha vertelt over haar studiekeuze proces.
Bekijk het artikel
studieorientatie icoon Als chemisch technoloog is elke dag anders Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Als chemisch technoloog is elke dag anders
Ontdek wat Catrien zo leuk vindt aan haar baan als technoloog.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Opzoek naar de Ronaldo onder de nanodeeltjes Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Opzoek naar de Ronaldo onder de nanodeeltjes
Lotte doet onderzoek naar nanodeeltjes.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Aanval door ons eigen immuunsysteem Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Aanval door ons eigen immuunsysteem
Kim onderzoekt enzymen van auto-immuunziekten.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Op de mavo wilde ik al scheikunde studeren Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Op de mavo wilde ik al scheikunde studeren
Lara is chemisch analist bij het bedrijf Astellas.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Positief bijdragen aan het leven van mensen
Hbo | Chemie
Bedrijf | Beroep
Positief bijdragen aan het leven van mensen
Anna, David en Joeri kijken terug op hun studietijd.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Chemie is meer dan alleen maar deeltjes Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemie is meer dan alleen maar deeltjes
Ontdek de studie Chemische Technologie samen met Miriam!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Het mooie aan deze studie zijn de grote labs Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Het mooie aan deze studie zijn de grote labs
Studenten laten je alle ins and outs zien van hbo Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Werken aan nieuwe technieken voor windenergie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Werken aan nieuwe technieken voor windenergie
Vierdejaars student Mart vindt zijn hbo-opleiding top!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Levend materiaal op basis van de natuur Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Levend materiaal op basis van de natuur
Peter onderzoekt slim materiaal gebaseerd op de natuur.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Waarom ik moleculen opsluit in een kooi? Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Waarom ik moleculen opsluit in een kooi?
Anne onderzoekt reactie- omstandigheden van moleculen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemie is altijd mijn passie geweest Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Chemie is altijd mijn passie geweest
Nick Das studeerde hbo-Chemie en is nu laboratoriummanager.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Katalysatoren tegen klimaatverandering Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Katalysatoren tegen klimaatverandering
Charlotte probeert CO2 om te zetten in waardevolle stoffen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Orgaanschade omkeren Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Orgaanschade omkeren
Patricia doet onderzoek naar synthetische materialen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Voorsprong met een chemische achtergrond Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Voorsprong met een chemische achtergrond
Bekijk Ruben als management trainee bij Remondis.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Bo koos voor Chemische Technologie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Bo koos voor Chemische Technologie
Bo is enthousiast over haar hbo-opleiding. Bekijk de filmpjes.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
Hbo | Chemie
Studie
Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
De wereld van chemie is groter dan je denkt.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon We hebben hier een geweldig lab Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
We hebben hier een geweldig lab
Sanne, Justus en Boyd vertellen waarom zij kozen voor Utrecht.
Bekijk het filmpje