86
Rn/Radon
Radon is een radioactief edelgas met een halfwaardetijd van minder dan vier dagen. Het komt op aarde voor als verval product van radium, dat in zeer kleine hoeveelheden aanwezig kan zijn in bouwmaterialen. Aangezien het zwaarder is dan lucht hoopt radon zich op in kelders en kruipruimten. Voorafgaand aan aardbevingen is vaak een sterke stijging in de radon concentratie waar te nemen.
Symbool
Rn
Protonen/elektronen
Groep
Isotopen
211Rn, 220Rn, 222Rn
Periode
6
Elektronenconfiguratie
[Xe] 4f145d106s26p6
Blok
p
Elektronencofiguratie Bohr
2,8,18,32,18,8
Bij kamertemperatuur
gas
Elektronegativiteit
–
Dichtheid
9.07 kg m-3
Atoomstraal
–
Smeltpunt
-71 oC (202 K)
Relatieve atoommassa
222
Kookpunt
-62 oC (211 K)
Soortelijke warmte
–
Warmtegeleidingscoëfficiënt
–
Selecteer
Toepassingen
Naam & ontdekking
Voorkomen
Bereiding
Beeld en audio
Toepassingen
Toepassingen
Aardschokvoorspeller
Het verband tussen de radonconcentratie en aardbevingen is nog niet geheel duidelijk. Wel is vastgesteld dat voorafgaand aan een aardbeving, tijdens de zogenoemde opbouwfase waarin de spanning in gesteenten sterk toeneemt, vaak een sterke toename in de radon concentratie optreedt. Na de beving volgt vrijwel altijd een scherpe daling. Sommige aardschokdetectoren zijn op dit principe gebaseerd.
Meer toepassingen
- Bestraling van kankergezwellen op het oppervlakteweefsel (222Rn in zeer kleine goudstaafjes of -capsules, die ‘seeds’ genoemd worden).
- Opsporen van bodemverontreiniging door koolwaterstoffen.
Naam & ontdekking
Naam
De Schotse chemicus William Ramsay (foto) stelde de naam in 1923 voor vanwege het feit dat radon het eerste verval product is van radium.
Tot dan toe waren radon-isotopen bekend onder verschillende namen. De eerste min of meer ‘officiële’ naam voor het element was niton, ook afkomstig van Ramsay. Hij leidde die naam af van het Latijnse nitens, dat glinsterend betekent. Ramsay doelde daarmee op de fosforescerende eigenschappen van de ’thorium-emanatie’ die later dus radon bleek te zijn.
Ontdekking
Bij het bestuderen van de radioactieve vervalreeksen van – onder andere – thorium en actinium ontdekten verschillende onderzoekers in de eerste vijf jaar van de twintigste eeuw een aantal isotopen van radon. Deze werden steeds vernoemd naar het element waaruit ze ontstonden: (bv.
uit thorium, thorium-emanatie of thoron: 220Rn;
uit actinium, actinium-emanatie of actinon: 219Rn;
uit radium, radium-emanatie of radon: 222Rn.
De Duitse natuurkundige Friedrich E. Dorn was in 1900 de eerste die radon ontdekte in de vervalreeks van radium. Zijn Nieuw-Zeelandse collega Ernest Rutherford toonde het radioactieve gas in hetzelfde jaar aan in de vervalreeks van thorium. In 1902 slaagden Rutherford en Frederick Soddy er als eersten in om een radon-isotoop daadwerkelijk te isoleren (uit thorium). In 1910 lukte het de Schotse chemicus William Ramsay en zijn Engelse collega Robert Whytlaw-Gray om 222Rn te isoleren en de dichtheid te bepalen. Het bleek om het zwaarst bekende gas te gaan.
Voorkomen
Voorkomen
Radon is één van de meest zeldzame elementen. Het heeft naar schatting een – minuscuul – aandeel in de aardkorst van ongeveer 4.10-17 %. Daarmee staat het op plaats 88 in de lijst van meest voorkomende elementen.
Radon ontstaat bij het radioactieve verval van uraan, thorium en actinium. Het komt voor in de atmosfeer, onder andere als gevolg van vulkaanuitbarstingen. Ook zijn sporen radon aangetroffen in bronwater nabij vindplaatsen van uraanmineralen, zoals in Joachimsthal (Tsjechië).
Radon is ook aan te treffen in (kruipruimten van) woningen. Veel grond- en steensoorten bevatten sporen van uranium die tot radium vervallen, dat op zijn beurt weer vervalt tot radon. Ook verschillende bouwmaterialen geven om dezelfde reden radon af.
Foto: radon testkit
Bereiding
Bereiding
Vroeger
Het eerst bekende radon werd geïsoleerd uit vervalproducten van radium.
Tegenwoordig
Radon is te verkrijgen uit vervalproducten van radium en bij het opwerken van splijtstofstaven uit kernreactoren.
Studie
Praktijklessen vind ik leuk om te doen
Beroep
Kunnen we een implantaat 3D printen?
Studie
Je bent bij deze studie geen nummer!
Bedrijf | Beroep
Positief bijdragen aan het leven van mensen
Studie
Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Bedrijf | Beroep
Timo is chemisch technoloog en projectmanager
Beroep
Een duurzame coating
Beroep
Slim membranen maken; in water
Beroep
Spioneren met je immuunsysteem
Beroep
Aanval door ons eigen immuunsysteem
Studie
Werken aan nieuwe technieken voor windenergie
Beroep
Orgaanschade omkeren
Beroep
Op de mavo wilde ik al scheikunde studeren
Studie
Je bent wel met serieus werk bezig
Beroep
Waarom ik moleculen opsluit in een kooi?
Studie
Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde
Beroep
Chemie is altijd mijn passie geweest
Studie
Jij en chemie? Dat geloof ik niet
Beroep
Vicky vond de bèta vakken leuk
Beroep
Levend materiaal op basis van de natuur
Beroep
Als chemisch analist moet je kritisch zijn
Studie
We hebben hier een geweldig lab
Beroep
De wereld voeden met licht
Studie
Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
Beroep
Voorsprong met een chemische achtergrond
Studie
Het mooie aan deze studie zijn de grote labs
Beroep
Als chemisch technoloog is elke dag anders
Beroep
Een chemische gereedschapskist voor de toekomst
Beroep
Opzoek naar de Ronaldo onder de nanodeeltjes
Studie
Chemie is meer dan alleen maar deeltjes
Beroep
Katalysatoren tegen klimaatverandering
Studie
Ik leer ook van dingen naast mijn studie
Beroep
Een huid voor robots
Beroep
Van het laboratorium naar Pinkpop
Studie
Bo koos voor Chemische Technologie
Beroep
Op kleine schaal grote problemen oplossen
Beroep
Als chemisch technoloog blijf je je ontwikkelen
Studie
Medicijnen maken van rotte appels
Beroep
Oersoep en afvalwater
Bedrijf | Stage
Tom loopt stage bij Teijin Aramid
Studie
Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Beroep
Verliefd op moleculen
Beroep
Ik ben echt een spin in het web
Studie
Chemische Technologie studeren in Groningen
Studie
Goed persoonlijk contact met docenten
