Hexaan uit cellulose
eindexamen Alle eindexamens

Eindexamen

Hexaan uit cellulose

Dit zijn opgaven 1 t/m 6 uit het eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 1.

Je hebt de uitwerkbijlage nodig voor vraag 2. Deze is bovenaan de pagina te downloaden onder .

 

Hexaan uit cellulose

Wereldwijd is er een toenemende aandacht voor het maken van biobrandstoffen uit biomassa. Gelet op duurzaamheid verdient het verbranden van biobrandstoffen de voorkeur boven het verbranden van fossiele brandstoffen. Zo draagt bijvoorbeeld het verbranden van fossiele brandstoffen meer bij aan het versterkt broeikaseffect dan het verbranden van biobrandstoffen.

Vraag 1 (2 punten)

Leg uit dat het verbranden van fossiele brandstoffen een grotere bijdrage levert aan het versterkt broeikaseffect dan het verbranden van biobrandstoffen.

Vraag 2 (3 punten)

Biomassa bestaat voor een groot deel uit cellulose. Onderzoekers hebben ontdekt dat cellulose kan worden omgezet tot hexaan. Dit experiment is vereenvoudigd weergegeven in figuur 1. Een kleine reactor werd gevuld met water, dodecaan (C12H26), cellulose, twee verschillende katalysatoren en waterstof (figuur 1a). Het reactiemengsel werd vervolgens gedurende een aantal uren verwarmd, terwijl het krachtig werd geroerd (figuur 1b). Na het experiment werd het reactiemengsel geanalyseerd.

Tijdens het experiment wordt eerst cellulose gehydrolyseerd tot glucose. Vervolgens wordt glucose door een reactie met waterstof omgezet tot hexaan (C6H14) en water. Na de reactie mengt het gevormde hexaan zich met de laag dodecaan (zie figuur 1c).

Cellulose is een polysacharide die uitsluitend is opgebouwd uit glucose-eenheden. Hieronder en in de uitwerkbijlage is de vergelijking van de hydrolyse van het uiteinde van een cellulosemolecuul onvolledig weergegeven.

Maak op de uitwerkbijlage de reactievergelijking compleet van de hydrolyse van het uiteinde van het gegeven cellulosemolecuul (de uitwerkbijlage kun je downloaden door bovenaan de pagina op de downloadknop te klikken).

  • Laat hierbij twee losse moleculen glucose afsplitsen.
  • Gebruik structuurformules.

Vraag 3 (3 punten)

Geef de vergelijking in molecuulformules van de reactie van glucose met waterstof tot hexaan en water.

Gebruik in je antwoord > voor de pijl en gebruik spaties tussen de verschillende onderdelen in de reactievergelijking.

Vul een antwoord in.

Helaas. Het antwoord is niet juist. Probeer het nog een keer!

Klopt! Het gegeven antwoord is juist.

Vraag 4 (2 punten)

De vloeistoffen water en dodecaan (C12H26) mengen niet goed (zie figuur 1a en 1c).

Geef hiervoor een verklaring aan de hand van de formule van dodecaan.

Vraag 5 (3 punten)

Bij een experiment werd 0,50 g cellulose in een mengsel van water, dodecaan, waterstof en de twee katalysatoren gebracht. Het ontstane mengsel werd gedurende 12,0 uur geroerd bij een temperatuur van 190 °C. Na 12,0 uur was 2,56 x 10–3 mol hexaan gevormd.

Bereken de gemiddelde reactiesnelheid, in mol per L water per seconde, waarmee hexaan werd gevormd gedurende de reactietijd van 12,0 uur.

  • Neem aan dat bij dit experiment 9,5 mL water is gebruikt.
  • Geef de uitkomst in het juiste aantal significante cijfers.

 

Rond af op 1 decimaal nauwkeurig en gebruik ^ als het exponent in je antwoord (6,7×10-2 = 6,7×10^-2).

Let op: op een examen verwacht een docent de hele berekening zoals in de uitwerking staat.

Vul een antwoord in.

Helaas. Het antwoord is niet juist. Probeer het nog een keer!

Klopt! Het gegeven antwoord is juist.

Vraag 6 (2 punten)

Als de temperatuur bij dit experiment hoger zou zijn dan 190 °C, zouden behalve hexaan ook isomeren van hexaan ontstaan.

Geef de structuurformules van twee isomeren van hexaan.

Ga naar de volgende opgaven van het eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 1 deel 2.

Bron: examenblad.nl

 

Bekijk ook eens

studiehulp icoon Chemie in olieverf
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Chemie in olieverf
Vragen 15 t/m 21 uit eindexamen scheikunde havo 2023 tijdvak 1.
Lees meer
studiehulp icoon Kunstgrasmat
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Kunstgrasmat
Vragen 22 t/m 27 uit eindexamen scheikunde havo 2023 tijdvak 1.
Lees meer
studiehulp icoon Goede wijn
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Goede wijn
Vragen 14 t/m 21 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 1.
Lees meer
studiehulp icoon Palladiumvanger
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Palladiumvanger
Vragen 1 t/m 6 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Battolyser
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Battolyser
Vragen 7 t/m 15 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Lood in wijn
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Lood in wijn
Vragen 16 t/m 22 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Wasmiddel verwijdert vlekken
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Wasmiddel verwijdert vlekken
Vragen 23 t/m 28 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Toner
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Toner
Vragen 29 t/m 38 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Ethyllactaat
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Ethyllactaat
Vragen 1 t/m 8 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 1.
Lees meer
studiehulp icoon Lithium-ionbatterij
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Lithium-ionbatterij
Vragen 9 t/m 17 uit eindexamen scheikunde havo 2021 tijdvak 1.
Lees meer