Het zilvergrijze, harde overgangsmetaal molybdeen is een gewaardeerd legeringselement in staal, waar het bijdraagt aan de hardheid en sterkte. Het meeste molybdeen wordt verwerkt tot molybdeensulfide, voor toepassing in smeermiddelen. Molybdeen vervult ook een belangrijke rol in ons lichaam. Het is te vinden in allerlei belangrijke enzymen.

Symbool

Mo

Protonen/elektronen

42

Groep

6

Isotopen

92Mo, 94Mo, 95Mo, 96Mo, 97Mo, 98Mo

Periode

5

Elektronenconfiguratie

[Kr] 5s2 4d4

Blok

d

Elektronencofiguratie Bohr

2,8,18,13,1

Bij kamertemperatuur

vast

Elektronegativiteit

1,3 (Pauling)

Dichtheid

10200 kg m-3

Atoomstraal

136 . 10-12 m

Smeltpunt

2623 oC (2896 K)

Relatieve atoommassa

95.94

Kookpunt

4639 oC (4912 K)

Soortelijke warmte

260 J kg-1K-1

Warmtegeleidingscoëfficiënt

138 W m-1K-1

Selecteer

Toepassingen
Naam & ontdekking
Voorkomen
Bereiding
Beeld en audio
Toepassingen

Toepassingen

Naam & ontdekking

Voorkomen

Bereiding

Beeld en audio

Toepassingen

Verwarmingselement

Zowel zuiver molybdeen als molybdeenlegeringen (bijvoorbeeld met wolfraam of niobium) worden toegepast als verwarmingselement, bijvoorbeeld in (vacuüm)ovens. Op gloeidraden van wolfraam wordt ook wel een dunne laag molybdeen aange­bracht.

Raketmotor, turbine, kernreactor

Molybdeen heeft van alle metalen de grootste weerstand tegen breken, zowel bij warmte als bij kou. Het wordt toegepast in allerlei legeringen in combinatie met de in het periodiek systeem omringende elementen (wolfraam, niobium, zirkonium, vanadium en chroom). Het resulterende materiaal is bijzonder hard, heeft een hoge treksterkte en is bestand tegen zeer hoge temperaturen. Zulke legeringen vind je bijvoorbeeld in raketmotoren en straalturbines, en in onderdelen van kernreactoren.
koper. Ook worden dunne molybdeenlagen op staal aangebracht, bijvoorbeeld voor onderdelen van de neus kap en de vleugels van ruimteschepen. Gietijzer, bestemd voor het vervaardigen van motorblokken, kan tot 15 % molybdeen bevatten.

Smeermiddel

Molybdeensulfide (MoS2) is een bijzonder goed smeermiddel dankzij een plaatvormige kristalstructuur, met zeer kleine Vanderwaalskrachten tussen de afzonderlijke zwavel-molybdeenlagen. Het heeft goede smerende eigenschappen over een zeer breed temperatuurgebied (van -185 °C tot 450 °C). Het wordt in droge vorm toegepast, maar ook in blends met oliën en vetten.

Vlamvertrager

Verbindingen van molybdeen zoals molybdeendisulfide (MoS2), -trioxide (MoO3) en molyb­da­ten (zouten met het ion MoO42-) dienen als vlamvertrager en rookonderdrukker voor textiel en kunststoffen.

Ontzwavelen olie

Molybdeenoxiden (MoO2, MoO3, op alumi­niumoxide als drager) dienen als kataly­sator bij het ontzwavelen van olie en gas.

Meer toepassingen

Als element en in legeringen

  • Anode in röntgenapparatuur (met W)
  • Apparatuur voor kernfusie (met W en/of V, Nb, Ta)
  • Coating van reactorvaten in de chemische industrie. Een legering van chroom, ijzer en molybdeen is zelfs bestand tegen het zeer agressieve koningswater.
  • Kroezen, laboratoriummaterialen (met W en/of V, Nb, Ta)
  • Supersterke staaldraad (met 8 % Mo)
  • Tanks, pijpleidingen, roerders, enz. (met W)

 

In verbindingen

Corrosiebestrijder bij koelsystemen voor motorenmolybdaten
Kleurstof bij microscopiemolybdofosforzuur
Opbrengen van een zeer dunne Mo-laag op metalenMo(CO)6
Pigment in verf, inkt, kunststof:
- OranjePbCrO4 + 5 % PbMoO4 + PbSO4
- RoodPbCrO4 + 20 % PbMoO4 + PbSO4
Tonermolybdofosfaten

Naam

De naam molybdeen is afgeleid van molubdos, het Griekse woord voor lood of op lood gelijkend. Het erts molybdeniet lijkt inderdaad nogal op het looderts galena (loodsuflide). Het is bovendien, net als lood, bruikbaar als schrijfge­rei.

Ontdekking

De Zweedse chemicus Carl Wilhelm Scheele (foto) was in 1778 de eerste die molybdeenoxide wist te isoleren uit molybde­niet. In 1781 wist de Zweedse geoloog Peter Jacob Hjelm elementair molybdeen te isoleren door het oxide te reduceren met koolstof.

Voorkomen

Molybdeen staat op plaats 58 in de lijst van meest voorkomende elementen in de aardkorst. Het gewichtsaandeel is 1,2.10-4 %.

De belangrijkste molybdeen houdende mineralen zijn:

FerrimolybdietFe+3(MoO4)3.8H2O
Molybdeniet (foto)MoS2
PowellietCaMoO4
WulfenietPbMoO4

Winning

De belangrijkste wingebieden liggen in de Verenigde Staten van Amerika (Colorado), Canada, Chili, Peru, Mexico, Noorwe­gen en Duitsland

Bereiding

Vroeger

De Zweedse geoloog Peter Jacob Hjelm isoleerde elementair molybdeen in 1781 door het uit molybdeniet gewonnen oxide te reduceren met koolstof.

Tegenwoordig

Men wint molybdeen op verschillende manieren:

  • Door het erts na een aantal fysische bewerkingen te roosten en het verkregen trioxide te reduceren met koolstof, water­stof of ammoniak.
  • Door het erts te smelten met soda, waarbij Na2­MoO4 ont­staat. Door toevoe­gen van zuur ontstaat het trioxide, dat vervolgens wordt gereduceerd.
  • Door uit het erts verkregen zouten op te lossen in ammoni­a, waarbij – afhankelijk van de omstandig­heden – (NH42Mo2O7 of (NH4)6Mo7O24 ontstaat, dat na zuiveren wordt gereduceerd met waterstof.

Het metaal ontstaat in poedervorm. Door per­sen/sin­teren (in een waterstofatmosfeer) en walsen is het metaal in draad- of plaatvorm te brengen.

Overigens wint men molybdeen niet alleen uit molybdeenerts, maar vooral ook uit reststromen bij de winning van koper (en, in mindere mate, wolfraam).

Bekijk foto’s en filmpjes
filmpje icoon Molybdeen - Periodic Videos
Filmpje
Molybdeen - Periodic Videos
Bekijk het filmpje
afbeelding icoon Elektronenschillen molybdeen
Afbeelding
Elektronenschillen molybdeen
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Molybdeen staaf
Afbeelding
Molybdeen staaf
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Molybdeen
Afbeelding
Molybdeen
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Molybdeen brokjes
Afbeelding
Molybdeen brokjes
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Molybdeen
Afbeelding
Molybdeen
Bekijk de afbeelding
Beluister podcasts (Engels)
podcast icoon Molybdeen - Royal Society of Chemistry
Podcast
Molybdeen - Royal Society of Chemistry
Luister de podcast

Scheikunde studeren

Wat vinden zij van de studies en het werk?

studieorientatie icoon Positief bijdragen aan het leven van mensen
Hbo | Chemie
Bedrijf | Beroep
Positief bijdragen aan het leven van mensen
Anna, David en Joeri kijken terug op hun studietijd.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Hbo | Chemie
Studie
Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Volgens Hylke doorgrond je met de juiste formules elk proces.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
Hbo | Chemie
Studie
Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
De wereld van chemie is groter dan je denkt.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Opzoek naar de Ronaldo onder de nanodeeltjes Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Opzoek naar de Ronaldo onder de nanodeeltjes
Lotte doet onderzoek naar nanodeeltjes.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Jij en chemie? Dat geloof ik niet Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Jij en chemie? Dat geloof ik niet
Elisa is nu vierdejaarsstudent Chemie in Amsterdam.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Het mooie aan deze studie zijn de grote labs Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Het mooie aan deze studie zijn de grote labs
Studenten laten je alle ins and outs zien van hbo Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Foute keuzes bestaan niet
Hbo | Chemie
Studie
Foute keuzes bestaan niet
Judesha vertelt over haar studiekeuze proces.
Bekijk het artikel
studieorientatie icoon Chemische Technologie studeren in Groningen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemische Technologie studeren in Groningen
Wenke en Jeroen laten je zien wat de opleiding inhoudt.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Goed persoonlijk contact met docenten Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Goed persoonlijk contact met docenten
Matthew koos na het mbo voor de opleiding Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Een chemische gereedschapskist voor de toekomst Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Een chemische gereedschapskist voor de toekomst
Danny werkt aan alternatieven voor aardolie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Spioneren met je immuunsysteem Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Spioneren met je immuunsysteem
Frans onderzoekt het immuun-systeem voor betere vaccins.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon We hebben hier een geweldig lab Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
We hebben hier een geweldig lab
Sanne, Justus en Boyd vertellen waarom zij kozen voor Utrecht.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Orgaanschade omkeren Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Orgaanschade omkeren
Patricia doet onderzoek naar synthetische materialen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Voorsprong met een chemische achtergrond Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Voorsprong met een chemische achtergrond
Bekijk Ruben als management trainee bij Remondis.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Levend materiaal op basis van de natuur Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Levend materiaal op basis van de natuur
Peter onderzoekt slim materiaal gebaseerd op de natuur.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Vicky vond de bèta vakken leuk Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Vicky vond de bèta vakken leuk
Bij Chemische Technologie zit ze nu op haar plek.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Verliefd op moleculen Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Verliefd op moleculen
Bert Meijer doet onderzoek naar de dynamica van moleculen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Je bent wel met serieus werk bezig Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Je bent wel met serieus werk bezig
Docenten en studenten vertellen over de hbo-studie Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Medicijnen maken van rotte appels Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Medicijnen maken van rotte appels
Uniek project van studenten Chemische Technologie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Werken aan nieuwe technieken voor windenergie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Werken aan nieuwe technieken voor windenergie
Vierdejaars student Mart vindt zijn hbo-opleiding top!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemie is meer dan alleen maar deeltjes Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemie is meer dan alleen maar deeltjes
Ontdek de studie Chemische Technologie samen met Miriam!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Op kleine schaal grote problemen oplossen Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Op kleine schaal grote problemen oplossen
Krzysztof doet onderzoek naar macromoleculen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Je bent bij deze studie geen nummer!
Hbo | Chemie
Studie
Je bent bij deze studie geen nummer!
Lees hoe Marjolein Chemische Technologie vindt.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Aanval door ons eigen immuunsysteem Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Aanval door ons eigen immuunsysteem
Kim onderzoekt enzymen van auto-immuunziekten.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Van het laboratorium naar Pinkpop Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Van het laboratorium naar Pinkpop
Bekijk Koen als research and development technologist.
Bekijk de story
studieorientatie icoon Oersoep en afvalwater Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Oersoep en afvalwater
Saskia probeert waardevolle moleculen uit afvalwater te halen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Timo is chemisch technoloog en projectmanager Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Techniek & Ontwerp
Bedrijf | Beroep
Timo is chemisch technoloog en projectmanager
Hij deelt zijn werkervaringen graag met jou.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Hbo | Chemie
Studie
Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Lees waarom Femke koos voor het hbo na het vwo.
Bekijk het artikel
studieorientatie icoon CO2-recycling Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
CO2-recycling
Francesco werkt aan CO2 omzetten naar chemicaliën.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik leer ook van dingen naast mijn studie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Ik leer ook van dingen naast mijn studie
Nick studeert Chemie en heeft een top tijd.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Op de mavo wilde ik al scheikunde studeren Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Op de mavo wilde ik al scheikunde studeren
Lara is chemisch analist bij het bedrijf Astellas.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Waarom ik moleculen opsluit in een kooi? Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Waarom ik moleculen opsluit in een kooi?
Anne onderzoekt reactie- omstandigheden van moleculen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde
Student Sanne vertelt over de studie Chemie aan de HAN.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Als chemisch technoloog blijf je je ontwikkelen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Als chemisch technoloog blijf je je ontwikkelen
Ontdek wat Fabrice zo leuk vindt aan chemisch technoog zijn.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Tom loopt stage bij Teijin Aramid Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Bedrijf | Stage
Tom loopt stage bij Teijin Aramid
Tom is student Chemische Technologie en laat zijn stagewerkplek zien.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Praktijklessen vind ik leuk om te doen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Praktijklessen vind ik leuk om te doen
Nighel studeert Chemie, bekijk zijn filmpje!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik ben echt een spin in het web Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Ik ben echt een spin in het web
Isabelle deed Chemische Technologie en is nu continuverbetercoördinator.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Als chemisch technoloog is elke dag anders Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Als chemisch technoloog is elke dag anders
Ontdek wat Catrien zo leuk vindt aan haar baan als technoloog.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Slim membranen maken; in water Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Slim membranen maken; in water
Wiebe doet onderzoek naar membranen in water.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Een stromend, staalhard materiaal Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Een stromend, staalhard materiaal
Lauri ontwerpt chemische bouw-stenen voor nieuwe materialen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Een huid voor robots Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Een huid voor robots
Professor Zhenan werkt aan kunstmatige elektronische huid.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Katalysatoren tegen klimaatverandering Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Katalysatoren tegen klimaatverandering
Charlotte probeert CO2 om te zetten in waardevolle stoffen.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon De wereld voeden met licht Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
De wereld voeden met licht
Daniel heeft een kunstmatig fotosynthese proces ontwikkeld.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Als chemisch analist moet je kritisch zijn Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Als chemisch analist moet je kritisch zijn
Lara vertelt over werk als chemisch analist
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Bo koos voor Chemische Technologie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Bo koos voor Chemische Technologie
Bo is enthousiast over haar hbo-opleiding. Bekijk de filmpjes.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemie is altijd mijn passie geweest Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Beroep
Chemie is altijd mijn passie geweest
Nick Das studeerde hbo-Chemie en is nu laboratoriummanager.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Een duurzame coating Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Een duurzame coating
Hung Chien zoekt een duurzame manier om coatings te maken.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Kunnen we een implantaat 3D printen? Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Onderzoek & Wetenschap
Beroep
Kunnen we een implantaat 3D printen?
Tosca is op zoek naar bruikbare materialen voor 3D printen.
Bekijk het filmpje