Vraag 11 (3 punten)

1. 

   Toelichting antwoord:

   In de tekst staat dat het gaat om de reactie van triglyceride SOS met methanol. Uit tabel 1 kan worden gehaald dat SOS een triglyceride is die bestaat uit een stearinezuur, oliezuur en nog een stearinezuur.

   In Binas tabel 67 staat de algemene formule voor een trigyceride en dat stearinezuur bestaat uit C17H35COOH en oliezuur uit C17H33COOH.

   Hierna kan de triglyceride getekend worden, gebruik hierbij voor de koolwaterstofrest van  de vetzuren de notatie C_xH_y.

   In de tekst staat dat het gaat om de reactie van triglyceride SOS met methanol (CH₃OH).

   In de tekst staat dat triglycerides SOS met methanol (CH₃OH) wordt omgezet tot methylesters. Dit betekend dat de alcohol groep van de triglyceride wordt vervangen door CH₃O. De oude alcoholgroep krijgt de H van de methanol.

   Hierna moet de reactie nog kloppend worden gemaakt en ontstaat de volgende reactievergelijking:

   

   Toelichting puntenscore:

   • links van de pijl de structuurformule van SOS = 1 punt
   • links van de pijl de structuurformule van methanol en rechts van de pijl de structuurformules van de methylesters van de vetzuren consequent juist = 1 punt
   • rechts van de pijl de structuurformule van glycerol en de elementbalans juist bij uitsluitend de juiste formules links en rechts van de pijl = 1 punt

    

   Opmerking
   Als de vergelijking deels in molecuulformules is weergegeven, wordt dit niet aangerekend.

Vraag 12 (4 punten)

1. Het totale gehalte C=C bindingen in mol per gram sheaboter is 2,036 * 10^-3.

   Toelichting antwoord:

   

   Het gehalte C=C-bindingen is 2,036 ∙ 10^–3 (mol per gram olie).

   Toelichting puntenscore:

   • per stof omrekening van de gegeven massapercentages naar de chemische hoeveelheid, bijvoorbeeld per gram olie = 1 punt
   • het aantal C=C-bindingen in de moleculen van elk triglyceride juist = 1 punt
   • berekening van de chemische hoeveelheid C=C-bindingen per triglyceride en sommering = 1 punt
   • de uitkomst van de berekening gegeven in vier significante cijfers = 1 punt

    

Vraag 13 (3 punten)

1. De vergelijking voor de verbranding van de biodiesel is 10 C₁₈H₃₆O₂ + 251 O₂ → 162 CO₂ + 180 H₂O + 18 CO.

   Toelichting antwoord:

   Bij een verbrandingsreactie wordt een stof samen met O₂ omgezet tot CO  of CO₂.

   In de tekst staat de molecuulformule van de biodiesel C₁₈H₃₆O₂ is.

   C₁₈H₃₆O₂ + O₂ → CO₂ + H₂O + CO

   Verder staat in de tekst 10% van de koolstofatomen werd omgezet tot koolstofmono-oxide en de rest tot koolstofdioxide, dus CO en CO2. De molverhouding van CO₂ en CO is 9 CO2 : 1 CO.

   Hierna kan de vergelijking kloppend gemaakt worden, met evenveel atomen zowel voor als na de pijl.

   De reactie wordt dan 10 C₁₈H₃₆O₂ + 251 O₂ → 162 CO₂ + 180 H₂O + 18 CO.

   Toelichting puntenscore:

   • links en rechts van de pijl uitsluitend de juiste formules = 1 punt
   • de koolstof- en de waterstofbalans juist, waarbij CO2 : CO = 9 : 1 = 1 punt
   • de zuurstofbalans juist = 1 punt