De toekomst van staal

Het hele PWS is te downloaden helemaal bovenaan de pagina.

Samenvatting

Tegenwoordig wordt koolstof gebruikt om het zuurstof van ijzeroxide op te nemen. Hierdoor ontstaat er koolstofdioxide, dat in de atmosfeer terecht komt. Dit zorgt voor de opwarming van de aarde. Ook is koolstof een uitputbare stof, het kan dus opraken. Het voordeel van koolstof is wel dat het niet duur is. De ideale vervanger voor koolstof moet milieuvriendelijk zijn, het moet makkelijk te kunnen produceren en de vervanger moet makkelijk mee te kunnen werken. Daarnaast moet het restproduct goed te gebruiken zijn en moet het op economisch gebied ook betaalbaar kunnen zijn.

Door te kijken naar de eisen voor de ideale vervanger hebben wij drie goede vervangers gevonden, waterstof, silicium en aluminium. Alle drie kunnen goed geproduceerd worden, wat een groot voordeel is. Ook is het restproduct dat ontstaat bij het gebruiken van elke vervanger goed op te slaan of te bewerken in andere producten. Het nadeel van silicium en aluminium, is dat deze producten zelf koolstof nodig hebben om geproduceerd te worden. Waterstof is hierbij dan de beste vervanger. Waterstof kan op een volledig groene manier worden geproduceerd met hernieuwbare energie en elektrolyse. Bij het gebruiken van waterstof als reductor ontstaat er geen CO2. Waterstof (groene) is wel een stuk duurder dan koolstof.

De overgang van koolstof naar waterstof in de staalindustrie zal wel een grote klus worden. Qua productie en gebruik is waterstof volledig anders dan koolstof. Wel zal de industrie zich geleidelijk ontwikkelen, eerst grijze waterstof gebruiken en dan overgaan op groene waterstof.

1. Inleiding

In 2019 was de uitstoot van Nederland 181,1 megaton CO2 equivalenten uit (Definitieve emissiecijfers over 2019 bekend, 2021), waarvan 12,6 megaton van Tata Steel (Haalbaarheidsstudie klimaatneutrale paden TSN IJmuiden, 2021). Dat is ongeveer 7 procent van de totale uitstoot van Nederland, wat Tata Steel het meest vervuilende bedrijf in Nederland maakt (Koster, 2021). Dit laat goed zien dat de staalindustrie een grote impact heeft op de CO2-uitstoot van de wereld, en dit laat ook goed zien dat het een enorme impact zou hebben als we staalbedrijven klimaatneutraal zouden maken. Als team zijn we gaan zoeken naar mogelijkheden hoe we de CO2-uitsoot van de productie van staal konden verminderen. Na overleg met onze expert hebben we besloten om het probleem bij de kern aan te pakken: de reactie van ijzererts naar ruwijzer.

De reactie van ijzererts naar ijzer is een redoxreactie, dat betekent dat er elektronen worden uitgewisseld tussen de moleculen. In dit geval begin je met ijzererts (Fe2O3) en Cokes (C en CO). De Fe2O3 is de oxidator, de stof die elektronen opneemt, en de C en Co zijn de reductors, de stof die elektronen afstaat in de reactie. De reactievergelijkingen zijn dan als volgt:

Fe₂O₃ + 3C → 2Fe + 3CO
Fe₂O₃ + 3CO → 2Fe + 3CO2

Deze reactie zorgt voor veel broeikasgassen. Dat komt omdat de koolstof in de reactie met zuurstof zorgt voor koolstofmonoxide en koolstofdioxide. Dit zou voorkomen kunnen worden als er geen koolstof gebruikt zou worden als reductor. Wij besloten ons hierop te focussen, en te kijken wat het beste alternatief voor koolstof in de reactie van ijzererts naar ijzer zou zijn. Ook willen we onderzoeken wat de overstap van koolstof naar het alternatief zou betekenen.

Onze hoofdvraag is dus:
Wat is de beste vervanger van koolstof in de reactie van ijzererts naar ijzer?

Om antwoord te geven op die vraag moet er eerst antwoord gegeven worden op de volgende vragen:

• Deelvraag 1: Wat zijn de voor- en nadelen van de huidige methode met koolstof?
• Deelvraag 2: Wat zijn de eigenschappen die de vervanger van koolstof als reductor in de reactie moet hebben?
• Deelvraag 3: Welke materialen komen in aanmerking om koolstof in de reactie te vervangen, en wat is de beste keuze tussen deze materialen?

Als we antwoord hebben op deze vragen, kunnen we onderzoeken wat dit inhoudt voor de industrie. Dat doen we door antwoord te geven op de vragen:

• Deelvraag 4: Wat zijn de voordelen en nadelen van het gekozen alternatief tegenover koolstof?
• Deelvraag 5: Wat betekent de overgang van koolstof naar het gekozen alternatief voor de industrie?

Om de deelvragen 1 tot en met 3 te beantwoorden gaan we informatie verzamelen via het internet, en zullen we veel in gesprek gaan met onze expert om een breed beeld van het huidige systeem en mogelijke alternatieven te krijgen. In deelvraag 4 wordt het huidige systeem vergelijken met het gekozen alternatief. Dat zal worden onderbouwd met het practicum dat we hebben gedaan. In deelvraag 5 wordt er gekeken wat de overgang zou betekenen voor de inductie, door te onderzoeken wat er gedaan wordt, en hoe de rest van de industrie dat toe kan passen. Op deze manier kijk je niet alleen een oplossing van het probleem, maar ook wat het betekent voor het grote geheel. Wij denken dat dit een realistischer beeld van de situatie geeft, en het ook beter de grootte en complexiteit van de situatie laat zien.

2. De voordelen en nadelen van koolstof

Wat zijn de voor- en nadelen van de huidige methode met koolstof?

Om goed naar de voor- en nadelen van koolstof te kunnen te kunnen kijken is het eerst handig om te weten hoe het wordt gebruikt. Dit proces is aan ons uitgelegd door onze expert, en we hebben het proces ook gezien in de fabriek.

2.1 Het proces met koolstof

Het ijzererts, cokes en kalksteen worden in de hoogoven gestort zodat het in lagen komt te liggen. Dan wordt er van onderaf lucht in de hoogoven geblazen met een tempratuur van ongeveer 2250 graden Celsius. Dan smelt het ijzer, en gaat langs de rand van de hoogoven naar beneden. De cokes en het erts zijn poreus, dat zorgt ervoor dat de lucht daardoorheen kan, met het zuurstof. De O die in de Fe2O3 zit bindt zich aan de C (koolstof) waardoor er CO (koolstofmonoxide) en CO2 (koolstofdioxide), en andere gassen ontstaan. Dit gas, ook wel Blast Furnace Gas genoemd, wordt daarna weer gebruikt om voor stroom.

Dan zakt het vloeibare ijzer naar de bodem van de hoogoven. Dit ijzer wordt heet metaal genoemd, omdat er nog allemaal verschillende stoffen in zijn opgelost. De procentuele hoeveelheid van deze stoffen zorgt voor de eigenschappen van het heet metaal.

Bron (Frank Schrama, onze expert)

Dit staal bevat echter nog andere stoffen zoals koolstof, waardoor het niet bruikbaar is. Het is namelijk nog erg bros. Voor een hogere kwaliteit staal wil je zo min mogelijk koolstof in het staal hebben. Dit wordt eruit gehaald tijdens het oxystaalproces. In het oxystaalproces wordt er zuurstof op het ruwijzer geblazen met die zuurstof worden er bindingen gevormd met de overige koolstof die nog in het staal zit, waardoor de gassen CO en CO2 ontstaan.

2.2 Nadelen van koolstof  

Op veel verschillende plekken in dit proces komt er CO2 vrij. Niet alleen in de hoogoven zelf maar ook bij het verwijderen van de van de koolstof uit het staal. Koolstof is ook een fossiele brandstof, wat betekent dat het op kan raken. Het proces vindt plaats op een erg hoge temperatuur, wat ook veel energie kost. Al deze nadelen zorgen ervoor dat het gebruik van koolstof erg slecht voor het milieu is.

2.3 Voordelen van koolstof

Er zijn echter ook veel voordelen aan koolstof. We gebruiken al erg koolstof voor de productie van staal. Het proces is daarom ook geperfectioneerd. Het is geen dure stof, en het is makkelijk in grote hoeveelheden te transporteren. Het opslaan van koolstof is ook makkelijk, want het is niet explosief en je kan het in grote hoeveelheden opslaan. Omdat we al heel lang koolstof gebruiken om staal mee te maken hebben we het restproduct ook nut kunnen geven op andere plekken. Het hoogovengas wordt gebruikt bij de productie van stroom, en van de slak wordt cement geproduceerd. Het gebruik van koolstof heeft veel voordelen, maar door de grote hoeveelheden CO2-uitstoot die het proces veroorzaakt moet er een andere stof gewerkt gaan worden.

3. De gevolgen van het gebruiken van waterstof in plaats van koolstof

Wat betekent de overgang van koolstof naar waterstof voor de industrie?

 De overgang van koolstof naar waterstof is voor staalbedrijven een grote onderneming. Het huidige systeem is geperfectioneerd om te werken op koolstof, en er moet een hoop aangepast worden om waterstof daadwerkelijk te kunnen gebruiken. Er zijn een aantal logistieke dingen die verholpen moeten worden. Om te beginnen is waterstof duur en schaars, en de infrastructuur die ervoor nodig is om zulke hoeveelheden waterstof de kunnen gebruiken is er nog niet. Hiervoor is steun van de markt en overheid nodig.

Gelukkig is Tata Steel Nederland al een lange tijd bezig met dit idee, en wij denken dat hun aanpak een goed voorbeeld is voor de rest van de staalindustrie. In recent onderzoek (Haalbaarheidsstudie klimaatneutrale paden TSN IJmuiden, 2021), en door overleg met onze expert zijn we te weten gekomen wat de doelen van Tata Steel zijn om klimaatgebied. Het is ambitieus, maar realistisch en wij hopen dat andere staalbedrijven hun voorbeeld volgen.

3.1 Reductie van staal

Op dit moment heeft Tata Steel twee hoogovens die gebruikt worden voor het reduceren van ijzererts, maar vóór 2030 willen ze een van die hoogovens vervangen hebben met een DRI- schachtoven. Dit is slim, omdat dan nog een hoogoven operationeel is en de productie dus niet stilligt. Voor staalbedrijven met maar één hoogoven is dit wat lastiger, maar eerst een DRI-schachtoven bouwen en wanneer die operationeel de hoogoven afbreken is een mogelijke oplossing. Omdat er nog geen zekerheid is over de hoeveelheid waterstof die op dat moment beschikbaar is gebruik Tata Steel een manier om de overgang veel makkelijker te maken: bij een tekort aan waterstof mengen ze waterstof met aardas om de reactie uit te voeren. Op die manier is de installatie gereed voor de toekomst, terwijl de markt zich klaar kan maken voor de vraag naar waterstof. Tussen 2030 en 2050 will Tata ook de tweede hoogoven vervangen, en naarmate er een hoger aanbod van waterstof is zullen ze steeds meer waterstof gaan gebruiken totdat het ijzererts volledig gereduceerd wordt met waterstof.

Bron: (Haalbaarheidsstudie klimaatneutrale paden TSN IJmuiden, 2021)

3.2 Overgang op groene energie

Doordat in de toekomst hoogovens vervangen worden, zal er ook geen stroom meer opgewekt kunnen worden door het Bast Furnace Gas op te stoken (Vuijk, 2021). Dit is natuurlijk goed voor het milieu, maar het houdt ook in dat de stroom ergens anders vandaag gehaald moet worden. Tata Steel stapt ook over op elektrische ovens, en aangezien Tata Steel klimaatneutraal wil worden zullen ze dit ook op groene energie laten lopen.

Hetgeen dat wij zo sterk vinden aan het plan van Tata steel, is dat het toekomstbestendig is, zonder dat ze hoeven te wachten op de rest van de industrie en markt. Tata steel zal klaar zijn om groene waterstof en groene stroom te gebruiken wanneer het beschikbaar is, maar zal niet afhankelijk worden van de markt om over te stappen. Wanneer er geen waterstof beschikbaar is, gebruiken ze aardgas. Wanneer de markt nog niet klaar is voor groene stroom, gebruiken ze grijze stroom. Tata Steel zal klaar zijn voor een groene toekomst, en wanneer de mogelijkheid er is, zal Tata voorop staan.

Dit zijn ook de ‘externe randvoorwaarden’ waaraan voldaan moet worden om het gebruik van de DRI voor 2030. Het is dan aan de markt om het mogelijk te maken om groene waterstof en koolstof te gebruiken, en waar vraag is, is aanbod. De industrie zal langzaam overstappen op groene energie. De overheid speelt hier ook een rol in. In deze situatie moet de overheid de waterstofmarkt, de infrastructuur voor waterstof, en markt voor groene energie stimuleren. Alleen in samenwerking met alle partijen kunnen staalbedrijven overstappen op duurzame alternatieven, wordt de industrie groener en kunnen de klimaatdoelen behaald worden. De nood is hoog, en we zullen allemaal bij moeten dragen aan een schonere wereld. Tata steel wil klimaatneutraal zijn tegen 2050, en ze zullen alles uit de kast moeten halen om dat streven te kunnen realiseren. Wij denken dat Tata Steel een voorbeeld kan zijn voor hoe je zo’n groot vraagstuk aanpakt, en we hopen dat de rest van de industrie snel volgt. Dit is in iedereens belang. Voor het hier en nu, maar ook voor de toekomst.

Bron: (Haalbaarheidsstudie klimaatneutrale paden TSN IJmuiden, 2021)

4. Discussie

Ons onderzoek heeft bijgedragen aan het duurzaamheidsvraagstuk: ‘Hoe verminderen we de milieuvervuiling van de staalindustrie’. Ons profielwerkstuk werkt hierbij als bevestiging. De staalindustrie is namelijk al bezig met de overstap op waterstof, uit ons onderzoek komt ook dat waterstof de beste vervanger is. Dit onderzoek legt ook bloot welke uitdagingen er verbonden zijn aan te overstap, maar legt ook uit waarom het toch mogelijk is.

Wij hebben gekozen voor een onderzoeksprofielwerkstuk. Dat betekent dat we veel bronnen gebruiken om daaruit een conclusie te kunnen trekken. Ook voeren we een experiment uit om ons onderzoek te onderbouwen. Dat hebben we gekozen voor verschillende redenen.

Allereerst deden we het op deze manier omdat er al erg veel informatie beschikbaar is. We zijn maar met drie personen, en om toch zo veel mogelijk informatie te verzamelen moesten we zo efficiënt mogelijk werken. Omdat er door de staalindustrie al veel informatie beschikbaar wat over het toepassen van waterstof, hebben wij onze tijd zo effectief mogelijk kunnen gebruiken

Voordat wij aan ons onderzoek begonnen, verwachtte we meerdere alternatieven te vinden en die met elkaar te kunnen vergelijken. Waar we echter vrij snel achter kwamen, is dat waterstof eigenlijk het enige bruikbare alternatief is, en zelfs dan is het lastig om doe te passen. Dat verklaart ook waarom staalbedrijven zoals Tata Steel zo veel moeite doen om de overstap te kunnen maken. Ergens vinden wij het jammer dat we tot dezelfde conclusie zijn gekomen als de rest van de staalindustrie, maar het laat wel zien dat we degelijk onderzoek hebben gedaan. Nu werkt ons profielwerkstuk ook als bevestiging dat waterstof het beste alternatief is. We zijn blij met het resultaat, en we denken dat het een goede beslissing is geweest om te kijken hoe de industrie met deze verandering om zou gaan. Dat laat ook zien dat het niet zo makkelijk als ‘we vervangen koolstof voor waterstof’. Er zijn een hoop dingen waar rekening gehouden moet, en we denken dat we dat goed hebben weergegeven.

Er waren niet erg veel dingen waar we tegenaan liepen tijden het project, maar er waren wel een aantal punten die soepeler hadden kunnen gaan. Door verschillende corona-gevallen binnen ons groepje werd ons schema overhoopgehaald, waardoor we sommige in sommige gevallen in tijdnood kwamen. Een ander ding wat ons een beetje tegenwerkte het feit is dat minderjarigen op een industrieterrein vrijwel niks mogen uitvoeren, waardoor we ons practicum niet zelf mochten uitvoeren. Gelukkig is het met behulp van onze begeleiders alsnog goed gekomen.

Voor een eventueel vervolgonderzoek kunnen wij maar één ding bedenken: het evalueren van meer stoffen om te kijken welke nog meer in aanmerking zouden komen als reductor in de reactie van ijzererts naar ijzer. We hebben aardig wat stoffen kunnen evalueren, maar lang niet allemaal. Wij schatten dat er maar een kleine kans is dat er een betere stof is dan waterstof, maar het is een mogelijkheid.

5. Conclusie

In dit onderzoek hebben we gezocht naar een antwoord op de vraag: ‘Wat is de beste vervanger van koolstof als reductor in de reactie van ijzererts naar ijzer?’ Hiernaast hebben wij ook onderzocht wat de overgang zou betekenen voor de industrie, om een beter beeld te hebben van de impact van het vraagstuk. Dit onderzoek is een literatuuronderzoek met een practicum.

Koolstof is een van de beste stoffen om te gebruiken als reductor in de reactie van ijzererts. Het lijkt de perfecte stof, maar het heeft een gigantisch probleem: de reactie stoot erg veel broeikasgassen uit. Overal in het proces komt er CO2 vrij. Als je de het probleem van uitstoot wegdenkt, zijn er weinig nadelen. Het is goedkoop, komt veel voor en het proces van staal maken met koolstof is door de eeuwen heen geperfectioneerd. Er zijn weinig tot geen plekken waar het proces verbeterd kan worden. Koolstof werkt bijna perfect, maar omdat we moeten denken aan het milieu moeten we deze manier van reduceren loslaten. Er is dus een alternatief nodig.

De vervanger van koolstof in de reductie van ijzerets moet een aantal eigenschappen hebben. Het moet milieuvriendelijk zijn, wat inhoudt dat de reactie geen broeikasgassen uitstoot en dat de productie van de stof klimaatneutraal kan zijn. Het moet duurzaam zijn, duurzaam te produceren zijn of veel voorkomen in de natuur, om het milieuvriendelijk en toekomstbestendig te maken. Ook moet er redelijk makkelijk mee te werken zijn, een bruikbaar restproduct hebben en niet al te duur zijn. Als het aan al deze eisen voldoet, is de stof een goed alternatief.

Wij hebben drie vervangers gevonden die aan de meeste eisen voldoen die in de vorige deelvraag staan. Deze vervangers zijn waterstof, silicium en aluminium. Waterstof is een goede vervanger van koolstof. Het kan volledig groen geproduceerd worden, waardoor het staal ook groen geproduceerd kan worden. Het heeft als restproduct water, dus dit is heel gunstig, maar het is wel duur om te maken. Silicium en aluminium komen beide best vaak voor in de aardkorst, wel als andere bindingen. Bij het omzetten van deze stoffen in zuivere silicium en aluminium komt er wel koolstofdioxide vrij. Dit is het grootste nadeel bij silicium en aluminium. Beide restproducten die worden gevormd kunnen gebruikt worden voor andere producten, zoals glas, kunststof, keramiek, etc. Van deze drie vervangers is waterstof het beste, het is misschien wel duurder, maar als je het met zonne- of windenergie maakt komt er geen koolstofdioxide bij vrij.

Uit ons onderzoek blijkt dat waterstof een erg goede vervanger is, zeker als je kijkt naar de vermindering van de CO2 uitstoot. Er moet echter wel veel gebeuren. Allereerst moet waterstof gemaakt worden doormiddel van hernieuwbare energiebronnen en elektrolyse van water. Daarna kan de groene waterstof gebruikt worden voor de staalindustrie. Voordat waterstof kan worden gebruikt in de staalindustrie moet er wel veel worden verbouwd, want veel van de oude systemen kunnen niet meer worden gebruikt. Ook zullen er veel nieuwe systemen bij moeten worden gebouwd. Waterstof is dus een goede vervanger, er moet wel veel gebeuren voordat we volledig op waterstof over kunnen stappen.

Referenties

1. 15 dingen die je moet weten over waterstof. (Z.d.). TNO. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.tno.nl/nl/aandachtsgebieden/energietransitie/roadmaps/co2-neutrale- industrie/waterstof-voor-een-duurzame-energievoorziening/15-dingen-die-je-moet-weten- over-waterstof/
2. Aardkorst. (2022, 16 januari). Wikipedia. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Aardkorst
3. Agro&Chemie. (2021, 23 februari). De rijzende ster van waterstof. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.agro-chemie.nl/artikelen/de-rijzende-ster-van-waterstof/
4. Aluminium. (2018, 4 september). Marvo Technologies. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://marvo.eu/begrippenlijst/aluminium/#:%7E:text=Aluminium%20is%20een%20buigzaa m%20zilverwit,corrosiebestendig%20is%20en%20niet%20roest
5. Bauxiet. (2021, 24 oktober). Wikipedia. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Bauxiet
6. Blast furnace gas. (2021, 6 oktober). Wikipedia. Geraadpleegd op 3 februari 2022, van https://en.wikipedia.org/wiki/Blast_furnace_gas
7. Brinck, T. T. (2020, 6 januari). Al in 2022 staalproductie met waterstof in plaats van steenkool. WattisDuurzaam.nl. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.wattisduurzaam.nl/22124/energie-opslaan/waterstof/test-met-staalproductie-op- waterstof-in-plaats-van-steenkool/
8. Daling uitstoot CO2 en luchtverontreiniging zet door in 2020, uitstoot ammoniak stijgt licht. (2021, 3 september). RIVM. Geraadpleegd op 2 februari 2022, van https://www.rivm.nl/nieuws/daling-uitstoot-co2-en-luchtverontreiniging-zet-door-in-2020- uitstoot-ammoniak-stijgt-licht
9. De Ingenieur. (2019, 13 november). Staalproducent gebruikt waterstof in plaats van kolen. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.deingenieur.nl/artikel/staalproducent- gebruikt-waterstof-in-plaats-van-kolen
10. Definitieve emissiecijfers over 2019 bekend. (2021, 15 februari). RIVM. Geraadpleegd op 6 februari 2022, van https://www.rivm.nl/nieuws/definitieve-emissiecijfers-over-2019- bekend#:%7E:text=Uitstoot%20broeikasgassen%20verder%20gedaald&text=De%20uitstoot%20van%20broeikasgassen%20wordt,procent)%20minder%20dan%20in%202018.
11. Furnace Gas. (z.d.). Sciencedirect. Geraadpleegd op 3 februari 2022, van https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/furnace-gas
12. Haalbaarheidsstudie klimaatneutrale paden TSN IJmuiden. (2021, november). Roland Berger in opdracht van TSN.
13. Hoe wordt aluminium gemaakt? (2017, 6 juni). mcb-campus. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.mcbcampus.nl/hoe-wordt-aluminium-gemaakt/
14. Koster, R. (2021, 17 juni). Grote kans dat Tata versneld overschakelt op waterstof. NOS. Geraadpleegd op 3 februari 2022, van https://nos.nl/artikel/2385495-grote-kans-dat-tata- versneld-overschakelt-op-waterstof
15. (2017, 19 april). Hoe wordt staal gemaakt? mcb-campus. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.mcbcampus.nl/hoe-wordt-staal- gemaakt/#:%7E:text=Het%20wordt%20gemaakt%20van%20kleine,capaciteit%20van%20de%20oven%20vergroot.
16. Nederlandse Emissieautoriteit. (2021, 5 mei). Emissiecijfers 2013 – 2020. Geraadpleegd op 3 februari 2022, van https://www.emissieautoriteit.nl/documenten/publicatie/2021/05/05/ets- uitstoot-2020
17. NOS. (2020, 31 augustus). Zweden opent eerste duurzame staalfabriek ter wereld. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://nos.nl/artikel/2346166-zweden-opent-eerste- duurzame-staalfabriek-ter-wereld
18. Power plants: Velsen. (z.d.). Vattenfall. Geraadpleegd op 2 februari 2022, van https://powerplants.vattenfall.com/velsen/
19. Silicium. (2021, 13 december). Wikipedia. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Silicium
20. Silicium (Si). (z.d.). Lenntech. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.lenntech.nl/periodiek/elementen/si.htm
21. Siliciumdioxide. (2021, 8 december). Wikipedia. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Siliciumdioxide#Toepassingen
22. Slak (metallurgie). (2021, 6 maart). Wikipedia. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Slak_(metallurgie)#Hergebruik
23. Staal in duidelijke taal. (2017, 25 februari). SNIJ Noord. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.snijnoord.nl/over-ons/blog/staal-duidelijke-taal/
24. Staal (legering). (2022, 7 februari). Wikipedia. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Staal_(legering)
25. Staalindustrie kiest voor waterstof. (z.d.). Bouwen Met Staal. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.bouwenmetstaal.nl/nieuws/staalindustrie-kiest-voor- waterstof/#:%7E:text=De%20nieuwe%20Zweedse%20productietechnologie%20met,opleveri ng%20is%20deze%20zomer%20voorzien.
26. Vuijk, B. (2021, 9 april). Elektriciteitscentrales Vattenfall bij Tata Steel krijgen in 2030 geen hoogovengas meer om op te stoken; toekomst en werkgelegenheid ongewis. Noordhollands Dagblad. Geraadpleegd op 3 februari 2022, van https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210409_25953975?utm_source=google&ut m_medium=organic
27. Waterstof: grijs, blauw en groen. (z.d.). Shell. Geraadpleegd op 7 februari 2022, van https://www.shell.nl/energie-en-innovatie/waterstof/waterstof-grijs-blauw-groen.html
28. Yang, Y., Raipala, K., & Holappa, L. (2014). Ironmaking. Treatise on Process Metallurgy, 2– 88. https://doi.org/10.1016/b978-0-08-096988-6.00017-1