Mo/Molybdeen
chemisch-element
Exact wat je zoekt

42

Mo/Molybdeen

Het zilvergrijze, harde overgangsmetaal molybdeen is een gewaardeerd legeringselement in staal, waar het bijdraagt aan de hardheid en sterkte. Het meeste molybdeen wordt verwerkt tot molybdeensulfide, voor toepassing in smeermiddelen. Molybdeen vervult ook een belangrijke rol in ons lichaam. Het is te vinden in allerlei belangrijke enzymen.

Symbool

Mo

Protonen/elektronen

42

Groep

6

Isotopen

92Mo, 94Mo, 95Mo, 96Mo, 97Mo, 98Mo

Periode

5

Elektronenconfiguratie

[Kr] 5s2 4d4

Blok

d

Elektronencofiguratie Bohr

2,8,18,13,1

Bij kamertemperatuur

vast

Elektronegativiteit

1,3 (Pauling)

Dichtheid

10200 kg m-3

Atoomstraal

136 . 10-12 m

Smeltpunt

2623 oC (2896 K)

Relatieve atoommassa

95.94

Kookpunt

4639 oC (4912 K)

Soortelijke warmte

260 J kg-1K-1

Warmtegeleidingscoëfficiënt

138 W m-1K-1

Selecteer

Toepassingen
Naam & ontdekking
Voorkomen
Bereiding
Beeld en audio
Toepassingen

Toepassingen

Naam & ontdekking

Voorkomen

Bereiding

Beeld en audio

Toepassingen

Verwarmingselement

Zowel zuiver molybdeen als molybdeenlegeringen (bijvoorbeeld met wolfraam of niobium) worden toegepast als verwarmingselement, bijvoorbeeld in (vacuüm)ovens. Op gloeidraden van wolfraam wordt ook wel een dunne laag molybdeen aange­bracht.

Raketmotor, turbine, kernreactor

Molybdeen heeft van alle metalen de grootste weerstand tegen breken, zowel bij warmte als bij kou. Het wordt toegepast in allerlei legeringen in combinatie met de in het periodiek systeem omringende elementen (wolfraam, niobium, zirkonium, vanadium en chroom). Het resulterende materiaal is bijzonder hard, heeft een hoge treksterkte en is bestand tegen zeer hoge temperaturen. Zulke legeringen vind je bijvoorbeeld in raketmotoren en straalturbines, en in onderdelen van kernreactoren.

Het toevoegen van molybdeen aan staal levert een sterke verhoging van hardheid en treksterkte op. Het zogenaamde molybdeenstaal bevat 0,4-3,5% molybdeen en 0,25-0,6% koper. Ook worden dunne molybdeenlagen op staal aangebracht, bijvoorbeeld voor onderdelen van de neus kap en de vleugels van ruimteschepen. Gietijzer, bestemd voor het vervaardigen van motorblokken, kan tot 15 % molybdeen bevatten.

Smeermiddel

Molybdeensulfide (MoS2) is een bijzonder goed smeermiddel dankzij een plaatvormige kristalstructuur, met zeer kleine Vanderwaalskrachten tussen de afzonderlijke zwavel-molybdeenlagen. Het heeft goede smerende eigenschappen over een zeer breed temperatuurgebied (van -185 °C tot 450 °C). Het wordt in droge vorm toegepast, maar ook in blends met oliën en vetten.

Vlamvertrager

Verbindingen van molybdeen zoals molybdeendisulfide (MoS2), -trioxide (MoO3) en molyb­da­ten (zouten met het ion MoO42-) dienen als vlamvertrager en rookonderdrukker voor textiel en kunststoffen.

Ontzwavelen olie

Molybdeenoxiden (MoO2, MoO3, op alumi­niumoxide als drager) dienen als kataly­sator bij het ontzwavelen van olie en gas.

Meer toepassingen

Als element en in legeringen

  • Anode in röntgenapparatuur (met W)
  • Apparatuur voor kernfusie (met W en/of V, Nb, Ta)
  • Coating van reactorvaten in de chemische industrie. Een legering van chroom, ijzer en molybdeen is zelfs bestand tegen het zeer agressieve koningswater.
  • Kroezen, laboratoriummaterialen (met W en/of V, Nb, Ta)
  • Supersterke staaldraad (met 8 % Mo)
  • Tanks, pijpleidingen, roerders, enz. (met W)

 

In verbindingen

Corrosiebestrijder bij koelsystemen voor motorenmolybdaten
Kleurstof bij microscopiemolybdofosforzuur
Opbrengen van een zeer dunne Mo-laag op metalenMo(CO)6
Pigment in verf, inkt, kunststof:
- OranjePbCrO4 + 5 % PbMoO4 + PbSO4
- RoodPbCrO4 + 20 % PbMoO4 + PbSO4
Tonermolybdofosfaten

Naam

De naam molybdeen is afgeleid van molubdos, het Griekse woord voor lood of op lood gelijkend. Het erts molybdeniet lijkt inderdaad nogal op het looderts galena (loodsuflide). Het is bovendien, net als lood, bruikbaar als schrijfge­rei.

Ontdekking

De Zweedse chemicus Carl Wilhelm Scheele (foto) was in 1778 de eerste die molybdeenoxide wist te isoleren uit molybde­niet. In 1781 wist de Zweedse geoloog Peter Jacob Hjelm elementair molybdeen te isoleren door het oxide te reduceren met koolstof.

Voorkomen

Molybdeen staat op plaats 58 in de lijst van meest voorkomende elementen in de aardkorst. Het gewichtsaandeel is 1,2.10-4 %.

De belangrijkste molybdeen houdende mineralen zijn:

FerrimolybdietFe+3(MoO4)3.8H2O
Molybdeniet (foto)MoS2
PowellietCaMoO4
WulfenietPbMoO4

Winning

De belangrijkste wingebieden liggen in de Verenigde Staten van Amerika (Colorado), Canada, Chili, Peru, Mexico, Noorwe­gen en Duitsland. De EU heeft met de Critical Raw Materials Act in 2022 het element molybdeen op de lijst van schaarse en strategische grondstoffen gezet.

Bereiding

Vroeger

De Zweedse geoloog Peter Jacob Hjelm isoleerde elementair molybdeen in 1781 door het uit molybdeniet gewonnen oxide te reduceren met koolstof.

Tegenwoordig

Men wint molybdeen op verschillende manieren:

  • Door het erts na een aantal fysische bewerkingen te roosten en het verkregen trioxide te reduceren met koolstof, water­stof of ammoniak.
  • Door het erts te smelten met soda, waarbij Na2­MoO4 ont­staat. Door toevoe­gen van zuur ontstaat het trioxide, dat vervolgens wordt gereduceerd.
  • Door uit het erts verkregen zouten op te lossen in ammoni­a, waarbij – afhankelijk van de omstandig­heden – (NH42Mo2O7 of (NH4)6Mo7O24 ontstaat, dat na zuiveren wordt gereduceerd met waterstof.

Het metaal ontstaat in poedervorm. Door per­sen/sin­teren (in een waterstofatmosfeer) en walsen is het metaal in draad- of plaatvorm te brengen.

Overigens wint men molybdeen niet alleen uit molybdeenerts, maar vooral ook uit reststromen bij de winning van koper (en, in mindere mate, wolfraam).

Bekijk foto’s en filmpjes
filmpje icoon Molybdeen - Periodic Videos
Filmpje
Molybdeen - Periodic Videos
Bekijk het filmpje
afbeelding icoon Elektronenschillen molybdeen
Afbeelding
Elektronenschillen molybdeen
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Molybdeen staaf
Afbeelding
Molybdeen staaf
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Molybdeen
Afbeelding
Molybdeen
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Molybdeen brokjes
Afbeelding
Molybdeen brokjes
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Molybdeen
Afbeelding
Molybdeen
Bekijk de afbeelding
Beluister podcasts (Engels)
podcast icoon Molybdeen - Royal Society of Chemistry
Podcast
Molybdeen - Royal Society of Chemistry
Luister de podcast

Scheikunde studeren

Wat vinden zij van de studies en het werk?

studieorientatie icoon Jij en chemie? Dat geloof ik niet Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Jij en chemie? Dat geloof ik niet
Elisa is nu vierdejaarsstudent Chemie in Amsterdam.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Scheikunde ontdek je pas tijdens het studeren Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Chemie
Studie
Scheikunde ontdek je pas tijdens het studeren
De studie scheikunde iets voor jou?
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Positief bijdragen aan het leven van mensen
Hbo | Chemie
Studie
Positief bijdragen aan het leven van mensen
Anna, David en Joeri kijken terug op hun studietijd.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Je hoeft geen nerd of slimbo te zijn Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Je hoeft geen nerd of slimbo te zijn
Proef de sfeer bij de opleiding Chemie in Rotterdam.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik leer ook van dingen naast mijn studie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Ik leer ook van dingen naast mijn studie
Nick studeert Chemie en heeft een top tijd.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Werken aan nieuwe technieken voor windenergie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Werken aan nieuwe technieken voor windenergie
Vierdejaars student Mart vindt zijn hbo-opleiding top!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemie is meer dan alleen maar deeltjes Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemie is meer dan alleen maar deeltjes
Ontdek de studie Chemische Technologie samen met Miriam!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Tom loopt stage bij Teijin Aramid Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Stage
Tom loopt stage bij Teijin Aramid
Tom is student Chemische Technologie en laat zijn stagewerkplek zien.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Hbo | Chemie
Studie
Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Volgens Hylke doorgrond je met de juiste formules elk proces.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Het mooie aan deze studie zijn de grote labs Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Het mooie aan deze studie zijn de grote labs
Studenten laten je alle ins and outs zien van hbo Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Je bent bij deze studie geen nummer!
Hbo | Chemie
Studie
Je bent bij deze studie geen nummer!
Lees hoe Marjolein Chemische Technologie vindt.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon In het eerste jaar deed ik een project over bier Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
In het eerste jaar deed ik een project over bier
Livai was nog maar 16 jaar toen hij begon met Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Foute keuzes bestaan niet
Hbo | Chemie
Studie
Foute keuzes bestaan niet
Judesha vertelt over haar studiekeuze proces.
Bekijk het artikel
studieorientatie icoon Risheet doet twee hbo-opleidingen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Risheet doet twee hbo-opleidingen
Hij vertelt hoe hij de hbo-opleidingen BML en Chemie combineert.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Inge studeert nu verder aan de TU Eindhoven Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Techniek & Ontwerp
Studie
Inge studeert nu verder aan de TU Eindhoven
Daarvoor rondde ze met succes de hbo-opleiding Applied Science af.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon We hebben hier een geweldig lab Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
We hebben hier een geweldig lab
Sanne, Justus en Boyd vertellen waarom zij kozen voor Utrecht.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Medicijnen maken van rotte appels Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Medicijnen maken van rotte appels
Uniek project van studenten Chemische Technologie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Praktijklessen vind ik leuk om te doen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Praktijklessen vind ik leuk om te doen
Nighel studeert Chemie, bekijk zijn filmpje!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemie is alles op kleine schaal Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemie is alles op kleine schaal
Adinda neemt je mee naar de hbo-opleiding Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Wij studeren Chemische Technologie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Wij studeren Chemische Technologie
Valerie en Roel geven je een rondleiding bij hun opleiding.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Je bent wel met serieus werk bezig Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Je bent wel met serieus werk bezig
Docenten en studenten vertellen over de hbo-studie Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
Hbo | Chemie
Studie
Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
De wereld van chemie is groter dan je denkt.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Vicky vond de bètavakken leuk Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Vicky vond de bètavakken leuk
Bij Chemische Technologie zit ze nu op haar plek.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Goed persoonlijk contact met docenten Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Goed persoonlijk contact met docenten
Matthew koos na het mbo voor de opleiding Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde
Student Sanne vertelt over de studie Chemie aan de HAN.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemische Technologie studeren in Groningen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemische Technologie studeren in Groningen
Wenke en Jeroen laten je zien wat de opleiding inhoudt.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Hbo | Chemie
Studie
Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Lees waarom Femke koos voor het hbo na het vwo.
Bekijk het artikel
studieorientatie icoon Bo koos voor Chemische Technologie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Bo koos voor Chemische Technologie
Bo is enthousiast over haar hbo-opleiding. Bekijk de filmpjes.
Bekijk het filmpje