Vlak na de ontdekking in 1898 werd radium als een soort radioactief wondermateriaal beschouwd. Het kreeg toepassingen in lichtgevende verf, maar ook in tandpasta en andere producten die dankzij het radium goed zouden zijn voor de gezondheid. Het duurde een kwart eeuw voordat de gevaren serieus werden genomen. Radium emitteert alfa- bèta- en gammastraling en gemengd met beryllium is het een neutronenbron. Gemeten naar gewicht is het een miljoen maal radioactiever dan uranium. Zuiver metallisch radium is helderwit maar wordt in lucht snel zwart, waarschijnlijk door de vorming van het nitride.

Symbool

Ra

Protonen/elektronen

88

Groep

2

Isotopen

226Ra

Periode

7

Elektronenconfiguratie

[Rn] 7s2

Blok

s

Elektronencofiguratie Bohr

2,8,18,32,18,8,2

Bij kamertemperatuur

vast

Elektronegativiteit

1,0 (Pauling)

Dichtheid

5500 kg m-3

Atoomstraal

220 10-12m

Smeltpunt

696 oC (969 K)

Relatieve atoommassa

226

Kookpunt

1500 oC (1773 K)

Soortelijke warmte

Warmtegeleidingscoëfficiënt

Selecteer

Toepassingen
Naam & ontdekking
Voorkomen
Bereiding
Beeld en audio
Toepassingen

Toepassingen

Naam & ontdekking

Voorkomen

Bereiding

Beeld en audio

Toepassingen

De toepassing van radium kent een rijke geschiedenis. De radioactiviteit van het element werd direct na de ontdekking benut. Bijvoorbeeld in lichtgevende verf voor wijzerplaten van horloges en op instrumentenpanelen. Het was ook te vinden in tandpasta, haarcrème en zelfs in voedingsmiddelen, vanwege de vermeende gezondheid bevorderende effecten.

Een kwart eeuw later werd duidelijk dat radium verre van gezond is. Meisjes die werkten of gewerkt hadden aan het aanbrengen van de radiumverf ontwikkelden zweren, bloedarmoede en botkanker.

Omdat zij vaak de punt van hun penseel met de tong bevochtigden, kregen deze Radium Girls (foto) kleine hoeveelheden radiumverbindingen binnen. De chemische verwantschap met calcium maakte dat het element vooral in bot terecht kwam, waar het ongemerkt schade aanbracht. Het duurde nog tot in de jaren zestig van de vorige eeuw tot er een eind kwam van dit gebruik van radium

Tegenwoordig wordt radium nog wel gebruikt in neutronenbronnen, bijvoorbeeld bij het opstarten van een kernreactor.

Naam

De naam radium is ontleend aan de radioactieve straling die het uitzendt. Het Latijnse woord voor straal is radius.

Ontdekking

Marie en Pierre Curie (foto) ontdekten radium in 1898 in een monster uraniniet (pekblende) uit het Boheemse Joachimsthal (nu Jáchy­mov in Tsjechië). Ze toonden het aan met behulp van spectraalanalyse. Om meer van het element in handen te krijgen verwerkten ze twee wagonladingen afval, overgebleven bij de uraniumwinning. Het leverde een tiende gram radium op.

1910 verkreeg Marie Curie (foto onder) het eerste metallische radium. Ze elektrolyseerde samen met André-Louis Debierne een radiumchlorideoplossing met een kwikkathode. Uit het ontstane radiumamalgaam isoleerden zij het radium via afdampen van het kwik bij 700 °C in een waterstofatmosfeer.

Voorkomen

Radium is één van de meest zeldzame elementen. Het aandeel in de aardkorst (op basis van gewicht) is 9.10-11 %. Het is het 85e element in rangorde van voorkomen.

Radiumverbindingen komen in zeer kleine hoeveelheden (ca. 300 mg/ton) voor in uraniniet (ook wel bekend als uraanpekblende), dat voornamelijk uit UO2 bestaat. Het is ook aanwezig in carnotiet: K2(UO2)2.V2 O8.3H2O

Uraanmineralen met radium zijn te vinden in Tsjechië (Jáchymov), de  Democratische Republiek Congo, Noord-Canada en de Verenigde Staten (Colorado en Utah).

Bereiding

Het eerste metallische radium werd bereid via elektrolyse van een radiumchloride oplossing met een kwikkathode. Uit het ontstane radiumamalgaam is het radium te isoleren via afdampen van het kwik bij 700 °C in een waterstofatmosfeer.

Zuiver radiummetaal wordt tegenwoordig verkregen door reductie van het oxide met aluminium bij 1.250 °C in hoog vacuüm:

3 RaO + 2 Al Al2O3 +3 Ra

 

Bekijk foto’s en filmpjes
filmpje icoon Royal Society of Chemistry - Radium
Filmpje
Royal Society of Chemistry - Radium
Bekijk het filmpje
afbeelding icoon Elektronenschillen radium
Afbeelding
Elektronenschillen radium
Bekijk de afbeelding
afbeelding icoon Radium girls
Afbeelding
Radium girls
Bekijk de afbeelding
Beluister podcasts (Engels)
podcast icoon Royal Society of Chemistry - Radium
Podcast
Royal Society of Chemistry - Radium
Luister de podcast

Scheikunde studeren

Wat vinden zij van de studies en het werk?

studieorientatie icoon In het eerste jaar deed ik een project over bier Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
In het eerste jaar deed ik een project over bier
Livai was nog maar 16 jaar toen hij begon met Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Tom loopt stage bij Teijin Aramid Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Stage
Tom loopt stage bij Teijin Aramid
Tom is student Chemische Technologie en laat zijn stagewerkplek zien.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
Hbo | Chemie
Studie
Hoe is dat eigenlijk, chemie studeren?
De wereld van chemie is groter dan je denkt.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Je bent wel met serieus werk bezig Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Je bent wel met serieus werk bezig
Docenten en studenten vertellen over de hbo-studie Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Praktijklessen vind ik leuk om te doen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Praktijklessen vind ik leuk om te doen
Nighel studeert Chemie, bekijk zijn filmpje!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Goed persoonlijk contact met docenten Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Goed persoonlijk contact met docenten
Matthew koos na het mbo voor de opleiding Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Inge studeert nu verder aan de TU Eindhoven Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Techniek & Ontwerp
Studie
Inge studeert nu verder aan de TU Eindhoven
Daarvoor rondde ze met succes de hbo-opleiding Applied Science af.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Het mooie aan deze studie zijn de grote labs Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Het mooie aan deze studie zijn de grote labs
Studenten laten je alle ins and outs zien van hbo Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Risheet doet twee hbo-opleidingen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Risheet doet twee hbo-opleidingen
Hij vertelt hoe hij de hbo-opleidingen BML en Chemie combineert.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Je hoeft geen nerd of slimbo te zijn Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Je hoeft geen nerd of slimbo te zijn
Proef de sfeer bij de opleiding Chemie in Rotterdam.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Jij en chemie? Dat geloof ik niet Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Jij en chemie? Dat geloof ik niet
Elisa is nu vierdejaarsstudent Chemie in Amsterdam.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Bo koos voor Chemische Technologie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Bo koos voor Chemische Technologie
Bo is enthousiast over haar hbo-opleiding. Bekijk de filmpjes.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Vicky vond de bètavakken leuk Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Vicky vond de bètavakken leuk
Bij Chemische Technologie zit ze nu op haar plek.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Wij studeren Chemische Technologie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Wij studeren Chemische Technologie
Valerie en Roel geven je een rondleiding bij hun opleiding.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemie is meer dan alleen maar deeltjes Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemie is meer dan alleen maar deeltjes
Ontdek de studie Chemische Technologie samen met Miriam!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Hbo | Chemie
Studie
Diploma (bijna) gehaald en nu!?
Lees waarom Femke koos voor het hbo na het vwo.
Bekijk het artikel
studieorientatie icoon Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Hbo | Chemie
Studie
Ik voelde mij snel thuis in deze studie
Volgens Hylke doorgrond je met de juiste formules elk proces.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Ik leer ook van dingen naast mijn studie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Ik leer ook van dingen naast mijn studie
Nick studeert Chemie en heeft een top tijd.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Ik haalde vroeger zesjes voor scheikunde
Student Sanne vertelt over de studie Chemie aan de HAN.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Positief bijdragen aan het leven van mensen
Hbo | Chemie
Studie
Positief bijdragen aan het leven van mensen
Anna, David en Joeri kijken terug op hun studietijd.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon Chemische Technologie studeren in Groningen Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemische Technologie studeren in Groningen
Wenke en Jeroen laten je zien wat de opleiding inhoudt.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Scheikunde ontdek je pas tijdens het studeren Indicatie dat de post een filmpje is
Wo | Chemie
Studie
Scheikunde ontdek je pas tijdens het studeren
De studie scheikunde iets voor jou?
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Chemie is alles op kleine schaal Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Chemie is alles op kleine schaal
Adinda neemt je mee naar de hbo-opleiding Chemie.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Foute keuzes bestaan niet
Hbo | Chemie
Studie
Foute keuzes bestaan niet
Judesha vertelt over haar studiekeuze proces.
Bekijk het artikel
studieorientatie icoon Werken aan nieuwe technieken voor windenergie Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Werken aan nieuwe technieken voor windenergie
Vierdejaars student Mart vindt zijn hbo-opleiding top!
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Je bent bij deze studie geen nummer!
Hbo | Chemie
Studie
Je bent bij deze studie geen nummer!
Lees hoe Marjolein Chemische Technologie vindt.
Bekijk het interview
studieorientatie icoon We hebben hier een geweldig lab Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
We hebben hier een geweldig lab
Sanne, Justus en Boyd vertellen waarom zij kozen voor Utrecht.
Bekijk het filmpje
studieorientatie icoon Medicijnen maken van rotte appels Indicatie dat de post een filmpje is
Hbo | Chemie
Studie
Medicijnen maken van rotte appels
Uniek project van studenten Chemische Technologie.
Bekijk het filmpje