Rh/Rhodium

Toepassingen

Projectorspiegel

Vanwege de uitzonderlijke hardheid (krasvastheid) en de uitstekende weerspiegeling krijgen spiegels van hoogwaardige projectoren een uiterst dun laagje rhodium. Ook in reflectoren van koplampen van auto’s is soms rhodium te vinden.

Printplaat mobieltje

Gerodineerd metaal is metaal voorzien van een uiterst dun laagje rhodi­um. De hoge corrosiebestendigheid van gerodineerd koper wordt benut in printplaten (onder meer voor mobiele telefoons) en andere elektrische contacten in de micro-elektronica . Ook andere zeer edele metalen worden voor dit doel gebruikt.

Sieraden

Als legeringselement in platina of palladium (ca. 10 %) zorgt rhodium dat de edelmetalen in sieraden een hoge hardheid hebben. En als microscopische laagje (enkele micrometers dun) kan het zilver beschermen. We spreken dan van gerodineerd zilver. Omdat rhodium zeer hard is, beschadigen de sieraden niet of nauwelijks, wat de levensduur aanzienlijk verlengt. Bovendien wordt het zilver minder snel dof. Ook in duurdere besteksoorten vind je wel gerodineerd zilver.

Katalysator uitlaatgas

In de uitlaatgaskatalysator in auto’s wordt (onder andere) een legering van platina en rhodium ge­bruikt. Deze katalysator, aangebracht op een keramische drager, maakt stikstofoxiden (NO_x), koolmonoxide en koolwaterstoffen onschadelijk. Door reacties als bijvoorbeeld:

$2 \mathrm{NO} + 2 \mathrm{CO} \to {\mathrm{N}}_2 + 2 {\mathrm{CO}}_2$

80 % van de totaal geproduceerde hoeveelheid rhodium wordt hiervoor gebruikt.

Vliegtuigbougie

De contactpunten in bougies van vliegtuigmotoren zijn vaak gemaakt uit een legering met rhodium (bijvoorbeeld platina met 10 % rhodium). Zo’n legering is behalve geleidend ook zeer hard en corro­siebe­stendig. Daardoor zijn de bougies bijzonder betrouwbaar.

Meer toepassingen

Als element en in legeringen

• Chirurgische instrumenten (gerodineerd)
• Contactpunt /onderbreker (gerodineerd)
• Katalysator bij de salpeterzuurbereiding uit NH₃ (met 90 – 95 % Pt, in de vorm van een draadnet)
• Kop voor het maken van glasvezels (Pt,Rh). In zeer harde platina/rhodium legeringen worden uiterst kleine gaatjes aangebracht. Daarmee zijn vezels te trekken met een snelheid van 20 meter per seconde vezels.
• Ontstekingsmechanisme van de gasturbine (ca. 90 % Pt; werkt bij 1.600 °C)
• Optische instrumenten
• Pyrometer (temperatuurmeting)
• Thermokoppel (sensor) voor het meten van hoge temperaturen:
• Pt – Pt/Rh met ca. 10 % Rh: werking tot 1.600 °C en
• Ir – Ir/Rh 60 % Rh: werking tot 2.000 °C)
• Verwarmingsdraad in speciale, hoogwaardige elektrische ovens (met Pt)
• Vulpenpunt

In verbindingen

• Katalysator bij isomerisatie en polymerisatie, RhCl₃
• Katalysator bij reducties, RhCl[P(C₆H₅)₃]₃