Maniok
eindexamen Alle eindexamens

Eindexamen

Maniok

Dit zijn opgaven 6 t/m 11 uit het eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 3.

Wil je bij opgave 1 starten? Ga dan naar het begin van dit examen.

 

Maniok

Maniokmeel (cassavemeel) wordt gewonnen uit de wortelknol van de maniokplant en veel gegeten in Zuid-Amerika en Afrika.
Het is een voedingsbron die rijk is aan het koolhydraat zetmeel en weinig eiwit en vet bevat. In het menselijk lichaam verloopt de afbraak van zetmeel in grote lijnen via twee reactietypen. Glucose is hierbij een tussenproduct.

Vraag 6 (1 punt)

Tot welk reactietype behoort de afbraak van zetmeel tot glucose?

Vul een antwoord in.

Helaas. Het antwoord is niet juist. Probeer het nog een keer!

Klopt! Het gegeven antwoord is juist.

Vraag 7 (1 punt)

Tot welk reactietype behoort de afbraak van glucose tot koolstofdioxide en water?

Vul een antwoord in.

Helaas. Het antwoord is niet juist. Probeer het nog een keer!

Klopt! Het gegeven antwoord is juist.

Vraag 8 (2 punten)

Bij de productie van maniokmeel gaat men via een speciale methode te werk om een giftige stof die voorkomt in de maniokknol onschadelijk te maken. De knollen worden eerst geschild en gedroogd. Daarna worden ze in stukken gesneden en minstens drie dagen in water gelegd. Vervolgens worden de stukken uit het water gehaald, gedroogd en fijngemalen tot meel. De giftige verbinding in de maniokknol is linamarine (C10H17NO6). In een molecuul linamarine komt een nitrilgroep (–CN) voor. Bij de hierboven beschreven methode komt een enzym vrij dat linamarine omzet tot glucose en acetoncyaanhydrine. Deze omzetting is in figuur 1 onvolledig weergegeven.

In de vergelijking van figuur 1 wordt uitsluitend een C-O-C-groep verbroken.

Geef de structuurformule van acetoncyaanhydrine. Geef de nitrilgroep als volgt weer: –CN.

Vraag 9 (2 punten)

Acetoncyaanhydrine ontleedt vervolgens. Hierbij ontstaat onder andere het giftige waterstofcyanide (blauwzuur). Dit verdampt bij de hierboven beschreven methode. Waterstofcyanide heeft de molecuulformule HCN.

Geef de structuurformule van HCN. Geef alle atoombindingen weer.

Vraag 10 (2 punten)

In bepaalde delen van Afrika eten sommige bevolkingsgroepen gerechten van maniokmeel dat niet via de bovenbeschreven methode is geproduceerd. Daardoor krijgen deze mensen te veel cyanide (CN ) binnen. Bij hen ontwikkelt zich een aandoening van het zenuwstelsel, konzo genaamd. Konzo kan leiden tot blijvende verlamming. Onder normale omstandigheden kan het menselijk lichaam kleine hoeveelheden CN onschadelijk maken door het om te zetten tot thiocyanaat (SCN ). Voor deze omzetting zijn zwavelverbindingen en het enzym rhodonase nodig. Enzymen verlagen de activeringsenergie en versnellen zo de reactie.

Voer de volgende opdrachten uit:

  • Geef de algemene term voor stoffen zoals enzymen die een specifieke reactie versnellen.
  • Geef aan waarom enzymen specifiek zijn voor één type reactie.

Vraag 11 (2 punten)

Door voorlichting te geven over de juiste productiewijze van maniokmeel wordt geprobeerd de ziekte konzo terug te dringen. Ook wordt onderzocht of het eten van eiwitten die voldoende zwavel bevatten de ziekte kan voorkomen. Bij dat onderzoek heeft men eerst gekeken naar de bladeren van de maniokplant. Deze bevatten veel eiwitten en worden vaak als bijgerecht gegeten. Bij het onderzoek bestond vooral aandacht voor het gehalte aan één bepaald
zwavelhoudend aminozuur dat mensen niet zelf kunnen maken, maar via hun voeding binnen moeten krijgen.

Geef de namen van twee zwavelhoudende aminozuren en leg uit welk van deze aminozuren de mensen via hun voeding binnen moeten krijgen. Gebruik hierbij je informatieboek.

Ga naar de volgende opgaven van het eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 3.

Bron: examenblad.nl

Bekijk ook eens

studiehulp icoon Brons
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Brons
Vragen 1 t/m 5 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 3.
Lees meer
studiehulp icoon Hard water
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Hard water
Vragen 12 t/m 16 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 3.
Lees meer
studiehulp icoon Zalmbatterijtje
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Zalmbatterijtje
Vragen 17 t/m 22 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 3.
Lees meer
studiehulp icoon Examenopgaven over methaan uit hout - scheikunde
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Examenopgaven over methaan uit hout - scheikunde
Vragen 23 t/m 28 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 3.
Lees meer
studiehulp icoon Examenopgaven over bioPAD® - scheikunde
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Examenopgaven over bioPAD® - scheikunde
Vragen 29 t/m 33 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 3.
Lees meer
studiehulp icoon Houtspons
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Houtspons
Vragen 1 t/m 9 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Metal fuels
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Metal fuels
Vragen 10 t/m 15 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon BioGlue®
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
BioGlue®
Vragen 16 t/m 21 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Alcohol in de auto
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Alcohol in de auto
Vragen 22 t/m 31 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 2.
Lees meer
studiehulp icoon Bijensteek
Scheikunde | Havo | 5
Eindexamen
Bijensteek
Vragen 32 t/m 38 uit eindexamen scheikunde havo 2022 tijdvak 2.
Lees meer