Vraag 12 (3 punten)

1. De hardheid is 12 °D.

   Toelichting antwoord:

   Water met een hardheid van 1,00 °D bevat 7,17 mg Ca²⁺ per liter.

   Reken 2,2 · 10^–3 mol Ca²⁺ per liter om naar miligrammen door gebruik te maken van de formule m = Mn.

   • M is de molaire massa van Ca. Deze kun je terugvinden in het online periodiek systeem op exactwatjezoekt.nl en/of in Binas-tabel 99. De molaire massa van Ca is 40,08.
   • n is 2,2 · 10^–3.

   Dit geeft m = 40,08 x 2,2 · 10^–3 = 0,088176 gram = 88,176 mg.

   Nu kan de hardheid van het water worden berekend: (1,00 x 88,176) / 7,17 = 12 (ºD).

   Toelichting puntenscore:

   • Berekening van de concentratie Ca²⁺ in massa per volume-eenheid = 1 punt.
   • Omrekening naar de hardheidsgraad in ºD = 1 punt.
   • De uitkomst is gegeven in twee significante cijfers = 1 punt.

Vraag 13 (2 punten)

1. Er zijn meerdere juiste antwoorden mogelijk. Deze antwoorden zijn allemaal correct:

   • HCO₃^– reageert als zuur tot CO₃^2– en als base tot H₂O + CO₂. (HCO₃^– dus is zowel een zuur als een base.)
   • Een deel van) HCO₃^– wordt CO₃^2– (in CaCO₃) en (een deel van) HCO₃^– wordt H₂CO₃/H₂O en CO₂. Er wordt dus H⁺ overgedragen (van het ene HCO₃^–-ion naar het andere). (HCO₃^– is dus zowel een zuur als een base.)

    

   Toelichting puntenscore:

   • Uitleg aan de hand van formules waaruit blijkt dat HCO₃^– reageert als zuur = 1 punt.
   • Uitleg aan de hand van formules waaruit blijkt dat HCO₃^– reageert als base = 1 punt.

Vraag 14 (3 punten)

1. Er zijn meerdere juiste antwoorden mogelijk. Deze antwoorden zijn allemaal correct:

   • Bij een hogere temperatuur bewegen de deeltjes/azijnzuurmoleculen sneller. Hierdoor botsen de deeltjes vaker/meer (per tijdseenheid)./Hierdoor is de kans op (effectieve) botsingen hoger. Het ontkalken gaat dan sneller.
   • Bij een hogere temperatuur hebben de deeltjes/azijnzuurmoleculen meer (bewegings)energie. Hierdoor botsen de deeltjes harder. De reactiesnelheid neemt dus toe.

    

   Toelichting puntenscore:

   • Juist verband gegeven tussen de temperatuur en de bewegingssnelheid/(bewegings)energie van de deeltjes = 1 punt.
   • Juist verband gegeven tussen de bewegingssnelheid/(bewegings)energie en het aantal botsingen/de kracht van de botsingen/de kans op (effectieve) botsingen = 1 punt.
   • Consequente conclusie = 1 punt.

    

   Opmerking

   Indien slechts een juist verband is gegeven tussen de temperatuur en het aantal botsingen = 1 punt.

Vraag 15 (3 punten)

1. Er zijn meerdere juiste mogelijkheden. Deze antwoorden zijn allemaal correct:

   

   Toelichting antwoord:

   Teken eerst de geactiveerde toestand. Om die te bereiken moet er wat energie worden toegevoegd. Deze teken je daarom hoger dan de beginstoffen.

   Vervolgens teken je de reactieproducten. Omdat de reactiewarmte ΔE negatief is, betekent dat dat het om een exotherme reactie gaat. De reactieproducten moeten dus lager worden getekend dan de beginstoffen.

   Geef ΔE aan als de afstand tussen de beginstoffen en de reactieproducten met ΔE of –1,2 ·10⁴ (J).

   Toelichting puntenscore:

   • Het energieniveau van de geactiveerde toestand hoger getekend dan het energieniveau van de beginstoffen en hoger getekend dan het energieniveau van de reactieproducten, inclusief bijschrift = 1 punt.
   • Het energieniveau van de reactieproducten lager getekend dan het gegeven energieniveau van de beginstoffen, inclusief bijschrift = 1 punt.
   • ΔE juist weergegeven in overeenstemming met het gegeven energieniveau van de reactieproducten = 1 punt.

    

   Opmerkingen

   • Als in een antwoord bij één of meer van de getekende energieniveaus of bij ΔE geen bijschrift is gezet of een onjuist bijschrift is gezet, wordt dit eenmaal aangerekend.
   • Een bijschrift voor de reactieproducten zoals het volgende wordt goed gerekend: Ca²⁺ + H₂O + CO₂ + 2 CH₃COO^–.

Vraag 16 (2 punten)

1. Er zijn meerdere juiste antwoorden mogelijk. Deze antwoorden zijn allemaal correct:

   • De ionen/deeltjes in het laagje chroomoxide zitten zo dicht op elkaar dat zuurstofmoleculen (en H+-ionen uit de azijn) de chroomatomen/chroomdeeltjes niet kunnen bereiken.
   • De zuurstofmoleculen kunnen de chroomdeeltjes niet bereiken doordat de chroomoxidedeeltjes ervoor zitten.

    

   Toelichting puntenscore:

   • Inzicht dat bij corrosie de zuurstof in contact moet komen met chroom en dat chroomoxide dit voorkomt = 1 punt.
   • Juist gebruik van begrippen op microniveau voor de stoffen chroomoxide, zuurstof en chroom = 1 punt.